JQ1: Ενα ανοιχτού κώδικα μόριο δίνει ελπίδες στους καρδιοπαθείς

Στο χώρο της ιατρικής έρευνας δεν συνηθίζεται η ανοικτού κώδικα προσέγγιση στις ανακαλύψεις. Αντίθετα, για διάφορους λόγους κυριαρχούν οι πατέντες. Σύμφωνα όμως με ερευνητές του Case Western Reserve University, ένα πολλά υποσχόμενο χημικό μόριο που ανακάλυψε ο Jay Bradner και διέθεσε δημόσια τον “κώδικά” του, δηλαδή την σύστασή του, αφήνει πολλές ελπίδες για τη θεραπεία παθήσεων της καρδιάς – παρότι δημουργήθηκε για να καταπολεμήσει τον καρκίνο και τη λευχαιμία…

Σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό CELL Αυγούστου, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το πρωτότυπο open-source μόριο JQ1 (το οποίο μέχρι σήμερα είναι γνωστό ότι σε ορισμένες περιπτώσεις κάνει τα καρκινικά κύτταρα να ξεχνούν ότι είναι καρκινικά) επιδρα και σε μια οικογένεια γονιδίων τα οποία θεωρούνται υπεύθυνα για καρδιοπάθειες. Τα γονίδια αυτά λέγονται BET bromodomains και μεταφέρουν έντονα “μηνύματα” στρες και άγχους κατευθείαν στον πηρύνα των κυττάρων με αποτέλεσμα να αυξάνουν τις πιθανότητες ζημιάς στο πιο ζωτικό όργανο του ανθρώπινου σώματος, την καρδιά.

Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι το μόριο JQ1 δείχνει να επιδρά θετικά στα γονίδια BET μηδενίζοντας σχεδόν τη δράση τους και τις ζημιές στην καρδιακή λειτουργία ακόμα και σε καταστάσεις υψηλού στρες, μια βασική αιτία για τις παθήσεις της καρδιάς.

Στην παραπάνω εικόνα, αριστερά φαίνεται μια φυσιολογική καρδιά. Στη μέση φαίνεται τι γίνεται μετά από αυξημένο στρες ή κάποια βλάβη: η καρδιά διογκώνεται υπερβολικά, τα τοιχώματά της γίνονται πιο σκληρά και τελικά η καρδιά δεν κάνει σωστά τη δουλειά της. Οταν όμως στα ποντίκια του πειράματος δόθηκε το JQ1 (δεξιά εικόνα), η καρδιά δεν εμφάνισε τόσο μεγάλη διόγκωση ούτε δυσλειτουργίες. Αντίθετα τα ποντίκια φαίνονταν υγιή παρότι οι ερευνητές τα υπέβαλαν σε μεγάλες ποσότητες στρες. Ουσιαστικά, τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι μοριακές ουσίες σαν το ανοικτού κώδικα JQ1 που δρουν απευθείας στην καρδιά των κυττάρων μπορούν να δώσουν θεραπείες για παθήσεις της καρδιάς.

Βέβαια, η συγκεκριμένη μελέτη είναι σε προκλινικό επίπεδο (προς το παρόν έγινε ποντίκια), ωστόσο αφήνει πολλές υποσχέσεις και ιδιαίτερα για την αξιοποίηση της “νοοτροπίας” του ανοιχτού κώδικα σε έναν τομέα όπως η Ιατρική Έρευνα που λόγω του τεράστιου κόστους (και των τεράστιων κερδών) είναι κατεξοχήν πεδίο πλήρους κυριαρχίας των πατεντών.

Το ενδιαφέρον με το JQ1 είναι ότι μελέτης δείχνουν να έχει εφαρμογές, εκτός από την αντικαρκινική θεραπεία, και στην ανδρική αντισύλληψη [1] αλλά και στην έμμεση θεραπεία του AIDS [2]…

Δείτε την ομιλία του εφευρέτη του JQ1, Jay Bradner, στο TED: