Τι είναι το Linux; Πως ξεκίνησε; Τι είναι η "διανομή"; Και τι είναι η GPL;

Ουσιαστικά το Linux είναι ένας "πυρήνας λειτουργικού συστήματος" που δημιούργησε ο Φινλανδός Linus Torvalds το 1991.

Ως πυρήνα ενός λειτουργικού συστήματος χαρακτηρίζουμε το κομμάτι του που αναλαμβάνει τον χειρισμό του hardware καθώς και την επικοινωνία των εφαρμογών με αυτό. Λειτουργεί σε χαμηλό επίπεδο και είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση της μνήμης και του συστήματος αρχείων, την επικοινωνία μεταξύ των διάφορων διεργασιών, τη διαχείριση των συσκευών του συστήματος, κλπ. Συνήθως οι λειτουργίες του πυρήνα γίνονται στο παρασκήνιο και περνούν απαρατήρητες από το χρήστη, αποκρύπτοντας τις λεπτομέρειες της εσωτερικής λειτουργίας του υπολογιστή.

Σε συνδυασμό με μια σειρά εργαλείων, π.χ μεταγλωττιστές (compilers), κλπ, που ανέπτυσσε επί χρόνια το GNU Project (το οποίο ξεκίνησε ο Richard Stallman), προκύπτει το λειτουργικό σύστημα GNU/Linux που οι περισσότεροι αναφέρουν απλά ως 'Linux'.

Λόγω της φύσης του, οποιοσδήποτε (εταιρεία ή ιδιώτης) μπορεί να πάρει τον πυρήνα, να του προσθέσει την αλυσίδα εργαλείων GNU και όποιες άλλες εφαρμογές θέλει και έτσι να δημιουργήσει τη δική του "διανομή", όπως λέγεται , δηλαδή το δικό του "ξεχωριστό" λειτουργικό σύστημα Linux, το οποίο είναι ελεύθερα διαθέσιμο για λήψη και εγκατάσταση.

Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν πάνω από 300+ διαφορετικές διανομές Linux. Μερικές από τις πιο δημοφιλείς διανομές αυτήν την στιγμή είναι οι Ubuntu, Debian, openSUSE, Fedora, Linux Mint, Slackware, κά.. Όλες βασίζονται στον ίδιο πυρήνα, το Linux (όχι πάντα στην ίδια έκδοση), και διαφοροποιούνται κυρίως ως προς τις εφαρμογές, την χρησιμότητα και την φιλικότητα, το είδος και την ευκολία της εγκατάστασης και φυσικά στα λογότυπα. Μάθετε περισσότερα για το πως να εγκαταστήσετε μια διανομή Linux στον υπολογιστή σας.

Πως ξεκίνησε τo Linux

Ο Torvalds ήταν φοιτητής του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι όταν άρχισε να αναπτύσει τον πυρήνα Linux, βασιζόμενος στο Minix, ένα Unix-οειδές λειτουργικό σύστημα το οποίο είχε αναπτυχθεί εξ ολοκλήρου από τον Andrew Tanenbaum. Το 1991, ο Torvalds ανακοίνωσε τη φιλόδοξη προσπάθεια του στο σχετικό newsgroup comp.os.minix (ομάδα συζητήσεων - τότε δεν υπήρχε Διαδίκτυο όπως το ξέρουμε σήμερα με ιστοσελίδες κλπ) λέγοντας μάλιστα ότι δεν είναι τίποτε “μεγάλο ή επαγγελματικό”, όμως στη συνέχεια η εξέλιξη του πυρήνα ακολούθησε μία ξέφρενη πορεία.

Η πρώτη επίσημη έκδοση του Linux κυκλοφόρησε στις 5 Οκτωβρίου του 1991. Ήταν διαθέσιμη σε μορφή πηγαίου κώδικα και μπορούσε να μεταγλωττιστεί από τον κάθε χρήστη. Γι' αυτό, έγινε πόλος έλξης για πολλούς προγραμματιστές, που προσφέρθηκαν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη του νέου πυρήνα με προσθήκες και βελτιώσεις. O αριθμός των ανθρώπων που ασχολήθηκαν και ασχολούνται με την ανάπτθυξη του Linux είναι πολύ μεγάλος. Χιλιάδες προγραμματιστές ανά τον κόσμο, εθελοντές ή επι πληρωμή από μεγάλες εταιρείες, έχουν κάνει τις δικές τους προσθήκες τόσο στον πυρήνα όσο και στις επιμέρους εφαρμογές που συνοδεύουν κάθε διανομή ενώ σημαντική είναι η συνεισφορά και των χρηστών για την εύρεση και διόρθωση προβλημάτων. Σήμερα, ο ενθουσιασμός που χαρακτήριζε το Linux στο ξεκίνημά του, όχι μόνο δεν έχει κοπάσει αλλά έχει λάβει παγκόσμιες διαστάσεις.

Ελεύθερο λογισμικό και GPL

Το βασικό χαρακτηριστικό του Linux είναι ότι διατίθεται ελεύθερα σε μορφή πηγαίου κώδικα. Η επιλογή αυτή οφείλεται κατά κύριο λόγο στην άδεια χρήσης του, την GNU Public License (GPL), που δημιουργήθηκε από τον Richard Stallman και το Free Software Foundation (Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού). Το Ίδρυμα αυτό διεκδικεί την ελεύθερη πρόσβαση στη γνώση, κάτι που στον κόσμο των υπολογιστών μεταφράζεται ως "ελεύθερο λογισμικό". Αξίζει όμως να διευκρινίσουμε πως ο όρος "ελεύθερο" δεν σημαίνει κατ' ανάγκη "δωρεάν" λογισμικό. Περισσότερο έχει να κάνει με την ελευθερία που παρέχει στους χρήστες από τις άδειες χρήσης που συνοδεύουν τα προγράμματα. Η πιο γνωστή από αυτές τις άδειες είναι η GPL στην οποία υπόκειται η πλειοψηφία των προγραμμάτων των διανομών Linux και ο φυσικά ο ίδιος ο πυρήνας Linux. Σύμφωνα με την GPL, οι χρήστες του ελεύθερου λογισμικού έχουν τις εξής τέσσερις βασικές ελευθερίες:

  • Ελευθερία 0: Να τρέχουν το λογισμικό για κάθε σκοπό.
  • Ελευθερία 1: Να μελετούν και να τροποποιούν το λογισμικό.
  • Ελευθερία 2: Να το αντιγράφουν όπως θέλουν.
  • Ελευθερία 3: Να βελτιώνουν το λογισμικό και να διανέμουν τις βελτιώσεις στον υπόλοιπο κόσμο ώστε να ωφελείται όλη η κοινότητα.

Η άδεια GPL διασφαλίζει τις βασικές ελευθερίες του χρήστη, όταν χρησιμοποιεί λογισμικό που να καλύπτεται από αυτήν την άδεια, χωρίς να απαγορεύει την εμπορευματοποίηση του ελεύθερου λογισμικού. Με απλά λόγια, μπορεί κανείς άνετα να πουλήσει ένα πρόγραμμα που βασίζεται σε ελεύθερο λογισμικό υπό την προϋπόθεση ότι θα διαθέτει ελεύθερα τον πηγαίο κώδικά του (οπότε, όπως καταλαβαίνετε, η αξία του να το πουλήσει είναι πολύ μικρή, αφού οποιοσδήποτε άλλος μπορεί να το δώσει τσάμπα).

Η ελεύθερη διακίνηση του πηγαίου κώδικα του πυρήνα Linux, και των εφαρμογών που αποτελούν το όλο λειτουργικό σύστημα, είναι πολύ πιο σημαντική απ' ότι φαντάζεστε! Με αυτήν δίνεται η δυνατότητα σε όποιον έχει τη διάθεση και τις γνώσεις να τροποποιήσει τον κώδικα, να τον βελτιώσει και να τον παραδώσει στην κοινότητα προς όφελος όλων. Οπως αποδείχθηκε εκ των πραγμάτων, υπάρχουν πολλοί προγραμματιστές με όρεξη και γνώσεις που ασχολούνται (μόνοι ή σε ομάδες) με τον κώδικα των εφαρμογών και του πυρήνα προσπαθώντας να τον βελτιώσουν. Με αυτόν τον τρόπο, προάγεται η συνεργασία και η ανταλλαγή ιδεών για τη βελτίωση της ποιότητας του λογισμικού που χρησιμοποιούμε.

Αυτός ο τρόπος ανάπτυξης είναι διαμετρικά αντίθετος από τον κυρίαρχο τρόπο ανάπτυξης της βιομηχανίας της πληροφορικής που αφενός προσπαθεί να περιορίσει όλο και περισσότερο τις ελευθερίες των χρηστών, και αφετέρου περιορίζει τον έλεγχο της αγοράς λογισμικού στα χέρια λίγων εταιρειών, με αποτέλεσμα ολιγοπώλια και μονοπώλια με τις γνωστές συνέπειες...

Κοινότητα εθελοντών και επαγγελματιών προγραμματιστών

Ένα ακόμα από τα χαρακτηριστικά που κάνουν το GNU/Linux να ξεχωρίζει είναι η δυναμικότητα και ο αλτρουισμός της "κοινότητας" που το υποστηρίζει. Ως κοινότητα εννοούμε όχι μόνο τους προγραμματιστές (ή developers όπως αλλιώς λέγονται), αλλά και τους χρήστες του. Το Linux είχε εξαρχής την τύχη να αναπτύσσεται από προγραμματιστές κάθε εθνικότητας, από κάθε γωνιά της γης. Όσον αφορά τον πυρήνα, αυτή η προσπάθεια είναι συντονισμένη και οργανωμένη, μια και ο ίδιος ο Torvalds έχει τον τελευταίο λόγο για κάθε αλλαγή.

Αξίζει να έχετε υπόψη σας ότι οι προγραμματιστές του Linux είναι συνήθως εθελοντές, με εξαίρεση τους βασικούς developers του πυρήνα που χρηματοδοτούνται από μεγάλες εταιρείες όπως η IBM, η Hewlett-Packard, η Red Hat, η Fujitsu-Siemens, κλπ.

Αυτοί, οι εθελοντές προγραμματιστές, αφιερώνουν τον χρόνο τους σε μια προσπάθεια βελτίωσης του λειτουργικού συστήματος που χρησιμοποιούμε όλοι εμείς, χωρίς να αμείβονται τις περισσότερες φορές. Η εθελοντική φύση του Linux χρησιμοποιείται συχνά και ως αντεπιχείρημα από την πλευρά όσων υποστηρίζουν ότι το ιδιόκτητο λογισμικό είναι καλύτερο από το ελεύθερο. Η μέχρι τώρα εμπειρία όμως έχει αποδείξει ακριβώς το αντίθετο, αφενός γιατί ο πυρήνας Linux αναπτύσσεται κυρίως από επαγγελματίες developers και αφετέρου γιατί το Linux καταφέρνει να βελτιώνεται συνεχώς, αντιμετωπίζοντας παράλληλα γρήγορα και αποτελεσματικά bugs και προβλήματα ασφαλείας που εμφανίζονται κατά καιρούς. Τίποτε δεν είναι τέλειο - τουλάχιστον στο Linux δεν είναι δυνατόν να κρυφτούν τα προβλήματα...

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΑ WINDOWS

Πρακτικά, σύγκριση δεν μπορεί να γίνει χωρίς να μπούμε σε τεχνικές λεπτομέρειες που θα αμφισβητήσει κάθε πλευρά με τα δικά της επιχειρήματα. Οι βασικές διαφορές πάντως είναι:

α) η άδεια χρήσης του ελεύθερου λογισμικού δίνει την δυνατότητα μελέτης, επαναχρησιμοποίησης, βελτίωσης και προσαρμογής του κώδικα των εφαρμογών. Αυτό δεν γίνεται -συνήθως- στα Windows.

β) οι περισσότερες διανομές Linux είναι δωρεάν. Τα Windows όχι.

 

Δώσε αστέρια!

MO: 4.5 (ψήφοι: 12)

Comments

Διαβάστε εδώ μια πιο προσωπική άποψη για το Linux:

http://www.linuxinsider.gr/node/2667

;)

--Stat rosa pristina nomine, nomina nuda tenemus