Linux Inside #10: Βάλε Firefox OS τώρα!

Editorial

Φίλες και φίλοι λινουξάδες,

Λίγες μέρες πριν γράψω αυτό το σημείωμα ένας φίλος μου ζήτησε να του βάλω «αυτά τα Linux». Πριν του δώσω δύο-τρία DVD του περιοδικού με την παραίνεση να δοκιμάσει όποια διανομή θέλει και μετά να την εγκαταστήσει, του έκανα το συνηθισμένο κήρυγμα για ΤΟ Linux. «Είναι το Linux», είπα, «και όχι τα Linux». Η απάντηση ήταν αποστομωτική. «Μα», είπε ο φίλος, «εσύ μόλις τώρα είπες ότι υπάρχουν δεκάδες διανομές να διαλέξω σε αυτά τα DVD, άρα είναι “τα” Linux»!

Άδικο έχει ο άνθρωπος; Πήξαμε στις διανομές βρε παιδιά. Το Distrowatch μετράει ήδη 729 διανομές στη βάση δεδομένων του. Οι περισσότερες από αυτές είναι «παρατημένες». Πράγματι, μόνο 325 θεωρούνται «ενεργές», οι υπόλοιπες είτε σταματήσει να αναπτύσσονται είτε έχουν καιρό να βγάλουν νέα έκδοση. Αιτία είναι φυσικά το γεγονός ότι πολλοί έμπειροι χρήστες (του υποφαινομένου μη εξαιρουμένου) κάποια στιγμή φλέρταραν με την ιδέα να φτιάξουν «τη δική τους διανομή». Δηλαδή να πάρουν μία από τις μεγάλες και πραγματικές διανομές Linux (Ubuntu, Debian, Fedora, openSUSE, Arch, PCLinuxOS, Mandriva/Mageia, Slackware) και να φτιάξουν ένα δικό τους... remaster ή spin! Ειδικά με το Ubuntu αυτή η κατάσταση έχει παραγίνει. Καθημερινά τέτοια remaster βαφτίζονται «διανομές» και βγαίνουν στο Διαδίκτυο. Δεν λέω, στην τελική κανείς δεν σε υποχρεώνει να τα δοκιμάσεις, αλλά όσο να' ναι μπερδεύουν ακόμα περισσότερο τους νέους χρήστες.

Και έρχομαι στην ουσία αυτού του σημειώματος. Ο φίλος μου επέλεξε το Ubuntu και ταλαιπωρήθηκε αρκετά μέχρι να βρει τα βήματά του. Να μάθει το νέο περιβάλλον (αυτό το θεώρησε σχετικά εύκολο!) και να βρει -με αρκετά απελπισμένα τηλεφωνήματα- τα εργαλεία για να κάνει τις δουλειές που έκανε και πριν στο «κλειστό» λειτουργικό σύστημα του υπολογιστή του (π.χ. να παίζει ήχος μέσω HDMI στην τηλεόραση). Και μετά, είδε στο φορητό μου το openSUSE 12.2 με το KDE, και με ρώτησε πως είναι δυνατό το Linux που δουλεύω εγώ να είναι τόσο διαφορετικό από το δικό του Linux. Άλλος ένας γύρος κηρύγματος για την ποικιλία του Linux -που εμείς θεωρούσαμε πάντοτε πλεονέκτημα- από εμένα δεν φάνηκε να τον έπεισε. Μετά από λίγες μέρες ο φίλος επέστρεψε στο κλειστό λειτουργικό του, λέγοντας ότι ίσως όταν βρει χρόνο να ξανασχοληθεί.

Σκεπτόμενος τι πήγε στραβά, τι δεν του εξήγησα ή ακόμα τι εξήγησα υπερβολικά, έφτασα στο συμπέρασμα ότι μέρος του προβλήματος δεν είναι τι έκανα ή δεν έκανα εγώ, αλλά το ίδιο το Linux. Ή μάλλον «τα Linux» όπως τα αποκαλούσε. Γιατί, αλήθεια είναι, η ποικιλία των διανομών Linux και ιδιαίτερα των γραφικών περιβαλλόντων εργασίας (KDE, Gnome Shell, Unity, Xfce, LXDE, Enlightenment, κοκ) έχει τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα από αυτό που θα θέλαμε όσον αφορά τους νέους χρήστες. Αυτοί θέλουν ένα γραφικό περιβάλλον με 5-6 βασικές εφαρμογές (ή αν προτιμάτε λειτουργικότητες) που να μπορούν να μάθουν εύκολα. Εμείς όμως τους δίνουμε δεκάδες εναλλακτικές και τους λέμε «μα είναι ΤΟ Linux, ρε φίλε, τι δεν καταλαβαίνεις;»!

Ακριβώς για αυτό νομίζω ότι ίσως έφτασε ο καιρός να υπάρξει μία διανομή αναφοράς (reference distro) για το GNU/Linux. Μια διανομή δηλαδή η οποία θα έχει ΕΝΑ γραφικό περιβάλλον, ΕΝΑΝ πυρήνα που θα υποστηρίζεται για 4-5 χρόνια και ΕΝΑ απλό σύστημα διαχείρισης λογισμικού, μαζί με τις βασικές λειτουργικότητες που απαιτεί ένας απλός χρήστης: δουλειές γραφείου, διαχείριση αρχείων, σύνδεση στο διαδίκτυο, εγγραφή CD/DVD, αναπαραγωγή πολυμέσων κο.

«Ωραία, και ποιος θα αναπτύσσει αυτήν την διανομή, αδερφέ;» θα ρωτήσετε. Μια τέτοια «διανομή αναφοράς» θα μπορούσε να αναπτύσσει και να συντηρεί μόνο ένας ανεξάρτητος οργανισμός που είναι σημείο αναφοράς στην κοινότητα: το Linux Foundation. Αυτή η διανομή θα μπορούσε να δίνεται σε OEM προμηθευτές για να έρχεται προεγκατεστημένη σε PCs (τι διάολο, από ολόκληρο Linux Foundation θα υποστηρίζεται!), θα λειτουργεί ως εύκολο σημείο εισόδου στο ελεύθερο λογισμικό για τους νέους χρήστες αλλά και σαν στάδιο εκπαίδευσης. Φυσικά, αυτή τη διανομή θα μπορεί να παίρνει κάθε καμμένος power user να της αλλάζει τα φώτα και να φτιάχνει τα δικά του spins.

Παράλληλα, οι υπόλοιπες μεγάλες διανομές θα έχουν ένα «πρότυπο» σε υψηλό επίπεδο στο οποίο θα πρέπει -αναγκαστικά- να μοιάσουν σε βασικά του σημεία. Έτσι όταν κάποια στιγμή ο νέος χρήστης βάλει μια άλλη διανομή δεν θα νιώσει ότι βρίσκεται σε νέο λειτουργικό σύστημα, αλλά απλώς σε ένα διαφορετικό skin. Οι βασικές λειτουργικότητες θα πρέπει να είναι ίδιες. Σκεφτείτε, θα είναι ίδιος ο τρόπος να «σηκώνει» ένα service, να διαχειρίζεται τις συνδέσεις στο διαδίκτυο, να αλλάζει την οθόνη εκκίνησης, να εγκαθιστά drivers, και ένα σωρό άλλα πράγματα για τα οποία τώρα, πριν βοηθήσεις κάποιον/α, πρέπει πρώτα να τον/την ρωτήσεις «τι διανομή έχεις και τι έκδοση;»...

Φιλικά,
Δημήτρης Καλαμαράς

 

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

>> ΑΦΙΕΡΩΜΑ

  • Firefox OS: Βάλτο στο κινητό σου!
    Μάθε τα πάντα για το νέο λειτουργικό του Mozilla για smartphones και ταμπλέτες, και δες πως μπορείς να γράψεις τις δικές σου mobile εφαρμογές και να συνεισφέρεις στο project

>> HIGHLIGHTS

  • Face Tracking
    Ένα ωραίο project για να φτιάξεις μια συσκευή που θα αναγνωρίζει και θα παρακολουθεί το πρόσωπό σου
  • Anti-spam
    Μπες στα ενδότερα των spam για να τα αντιμετωπίζεις εύκολα
  • TipLeaders
    Ένα παράδειγμα επιχειρηματικής δραστηριότητας με ΕΛΛΑΚ
  • Arduino Hacks
    Γνώρισε πως ακριβώς λειτουργεί το Arduino σου
  • 4 Laptops συμβατά με Linux
    Δες τέσσερις φορητούς υπολογιστές 100% συμβατούς με Linux  για να κάνεις τη δουλειά σου...

>> ΓΙΑ UBERGEEKS

  • Puppet
    Ένα προηγμένο εργαλείο για να διαχειρίζεσαι δεκάδες ή εκατοντάδες υπολογιστές στο LAN από την καρέκλα σου.
  • Raytracing
    Προγραμματισμός φωτορεαλιστικών γραφικών σε C με τον αλγόριθμο ray-tracing.

>> LINUX LABS

  • WebCalendar
    Στήσε το δικό σου διαδικτυακό ημερολόγιο για να καταγράφεις τις δουλειές σου
  • Animal Shelter
    Λογισμικό για φιλόζωους και όσους διατηρούν καταφύγια ζώων!
  • Kdenlive
    Βάλε «αράχνη» στα βίντεο σου πριν τα μοιραστείς στο διαδίκτυο.
  • Cronos
    Δες πώς δύο πτυχιακές εργασίες άλλαξαν τον τρόπο λειτουργίας ενός ΤΕΙ.
  • openSUSE server
    Πλήρης οδηγός για να στήσεις έναν κανονικό server σε openSUSE 12.2
  • Git + Netbeans
    Φτιάξε το πρώτο σου αποθετήριο στο Git για να γράφεις κώδικα στο Netbeans
  • KVM (Μέρος IIΙ)
    Στο τρίτο μέρος της σειράς virtualization, μεταφέρουμε έναν πραγματικό server σε εικονική μηχανή.
  • Puppet master
    Κέρδισε δεκάδες sysadmin πόντους, μαθαίνοντας αυτό το πανίσχυρο εργαλείο διαχείρισης LAN
  • Java (Μέρος III)
    Φτιάξε μια μικρή, αλλά πλήρη λειτουργιών, παραθυρική εφαρμογή βάσης δεδομένων.
  • Raytracing
    Προγραμματισμός φωτορεαλιστικών γραφικών σε C με τον αλγόριθμο ray-tracing.

>> ΔΟΚΙΜΕΣ

  • Διανομές
    Ο Διονύσης Συρμαλής δοκιμάζει και παρουσιάζει αναλυτικά τα Voyager 12.04, Bodhi 2.0.1, Linux Mint 13 KDE,  Sabayon KDE, Manjaro 0.8. O υποφαινόμενος ρίχνει μια καλύτερη ματιά στο openSUSE 12.2.
  • Εφαρμογές
    Ο Βαγγέλης Πετσιάς συνεχίζει να γράφει για προγράμματα που αξίζει να έχεις στο Linux σου: Ocenaudio, Lightread, Pasaffe, InSync, TV-Browser, και MeMaker
  • Hardware
    Ο Δημοσθένης Κόπτσης παρουσιάζει συσκευές συμβατές με Linux. Αυτή τη φορά, έχει για σας τέσσερα laptops!
  • Linux Gaming
    Ο Δημοσθένης Κοπτσής και πάλι έπαιξε, έμαθε και μας παρουσιάζει τις εντυπώσεις του από τα παιχνίδια: Trine, Aquaria, Crayon Physics Deluxe, και Savage 2

>> ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

  • P-Space
    Τα τελευταία νέα από τις δραστηριότητες του Hackespace Πάτρας
  • Bootstrapping awesome!
    Ένα συνέδριο τέσσερα σε ένα, τον Οκτώβριο στην Πράγα!
  • Linuxάκιας Junior
    Ο Χρήστος Κοτζαμπάσης σου δείχνει πως να συμμετάσχεις στην κοινότητα
     

>> ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΑΞΙΕΣ...ΟΙ ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ ΤΟΥ LINUX INSIDE

  • Ειδήσεις
    Τα σημαντικότερα γεγονότα του τελευταίου διμήνου με το πενάκι του Λευτέρη Κοσμά.
  • Το “μάτι” του πιγκουίνου
    Κριτικός σχολιασμός των ειδήσεων και παραλειπόμενα, η τακτική μας δόση από τον «χαζομπαμπά» Θοδωρή Λύτρα
  • Το ημερολόγιο του admin
    Νέα στήλη! Ο Γιώργος Καπελλάκης μας γράφει τις εντυπώσεις του από την Μπρατισλάβα
  • Academia
    Ο Βασίλης Βλάχος λέει να το κάνουμε όπως η Google...
  • Open Culture
    Ο Νίκος Ρούσσος προτείνει λύσεις για να ανακτήσεις τον έλεγχο του κινητού σου
  • Web applications
    H Ελένη Καζάνη παρουσιάζει sites που αξίζει να επισκεφθούμε. Αυτή τη φορά: alekati.gr και lesvosnews.net.
  • Linux Market
    Ο υποφαινόμενος διαλέγει προσεκτικά προϊόντα από την τελευταία σοδιά του κόσμου του Linux ...

 

Το ημερολόγιο του admin

Νέα στήλη! Ο Γιώργος Καπελλάκης μας γράφει τις εντυπώσεις του από την Μπρατισλάβα

 

Περιεχόμενα DVD

Όπως πάντα, το συνοδευτικό DVD του περιοδικού μας είναι πραγματικό πολυ-εργαλείο! Αυτή τη φορά, θα βρείτε σε πολλαπλό boot: το openSUSE 12.2, το Voyager Lunux 12.04, το Manjaro Linux 0.8 με Xfce, το Pandora Cinux και όπως πάντα το Puppel.

Επίσης, στο μενού υπάρχουν τα Rescue Tools δηλαδή, χρήσιμα εργαλεία, όπως το TinyCore Plus για να εκκινήσετε παλιότερους υπολογιστές, το CloneZilla για να κλωνοποιήσετε δίσκους, το SuperGrubDisk για να επαναφέρετε το GRUB, το PartedMagic για να φτιάξετε κατατμήσεις, το memtest για έλεγχο της μνήμης, το HDD για να ελέγξετε τους δίσκους και το HDT για να δείτε το υλικό του υπολογιστή. Σύνολο, 9 διανομές σε πολλαπλό boot!

openSUSE 12.2
Η έκδοση 12.2 του openSUSE είναι ταχύτατη, προσφέρει υποστήριξη για αμέτρητες συσκευές χάρη στον πυρήνα Linux 3.4 και όπως πάντα έχει την φιλικότητα και την σταθερότητα που μας έχει καλομάθει η διανομή. Η εγκατάσταση είναι ζήτημα μερικών κλικ, οπότε αν έχετε ένα partition ελεύθερο κάντε reboot και προχωρήστε!

Voyager Lunux 12.04
Αν ψάχνετε μια διανομή με βάση το Ubuntu 12.04 αλλά χωρίς το Unity, με ελαφρύτερο γραφικό περιβάλλον αλλά και με ωραία γραφικά, δείτε το Voyager. Προσφέρει όλες τις εφαρμογές που θέλετε να έχετε, όμορφα βαλμένες σε ένα εντυπωσιακό μενού, και χρήσιμα εργαλεία Conky στην επιφάνεια εργασίας.

Manjaro Linux 0.8 Xfce
To Manjaro βασίζεται στο Arch αλλά κάνει τα πράγματα πιο εύκολα για τους περισσότερους χρήστες. Παρόλα αυτά δεν ξεφεύγει ιδιαίτερα απο το χαρακτήρα και τη φιλοσοφία της... μαμάς διανομής! Έχει εγκαταστάτη σε text mode, περιβάλλον Xfce και μια πλειάδα πυρήνων για να διαλέξετε.

Cinux 0.7 Pandora
Το Cinux είναι μια ελληνική διανομή που αναπτύσσεται από το μηδέν με βάση το Linux from Scratch και σκριπτάκια του Κωνσταντίνου Αποστόλου. Στην έκδοση 0.8 Pandrora προσφέρει χρήσιμες εφαρμογές όπως Chrome, Dropbox, Skype αλλά και τον δικό του Cinux Player για αναπαραγωγή μουσικής. Έχει δικό του διαχειριστή πακέτων Cinux Get, ενώ υποστηρίζει και πακέτα από το Ubuntu/Debian.

Σχόλια

Πολύ εύστοχο το editorial. Και ας σκεφτούμε πως η δημοφιλέστερη διανομή με βάση το Distrowatch έχει σαν βασικό περιβάλλον εργασίας το Cinnamon και προσφέρει και το Mate. Η επερχόμενη έκδοση του Fedora θα έχει και αυτή iso με το Mate...

      Φαίνεται πολύ ενδιαφέρον τεύχος και το θέλω τώρα!  Όμως
1) Μένω στην Πάτρα
2) Λόγω περικοπών στο προσωπικό μου προϋπολογισμό,ούτε κουβέντα για συνδρομή.
3)Είχα ζητήσει από έναν συγγενή μου (από pc μόνο το firefox ξέρει να χρησιμοποιήσει), που ανεβαίνει στα περίχωρα στης Αθήνας κάθε τόσο αλλά δεν μπορούσε να το βρει. Σπαζοκεφαλιά!
      Πάντως σε παρόμοιες καταστάσεις που περιγράφεις, τους λέω "Κάνε την δουλειά σου και μην σε νοιάζει για τα υπόλοιπα." Σε έναν αρχάριο οδηγό, που μόλις πήρε το δίπλωμα οδήγησης, δεν χρειάζεται να του εξηγήσεις πως δουλεύει το injection στην μηχανή ή πόσα είδη αναρτήσεων υπάρχουν.

"Πάντως σε παρόμοιες καταστάσεις που περιγράφεις, τους λέω "Κάνε την
δουλειά σου και μην σε νοιάζει για τα υπόλοιπα." Σε έναν αρχάριο οδηγό,
που μόλις πήρε το δίπλωμα οδήγησης, δεν χρειάζεται να του εξηγήσεις πως
δουλεύει το injection στην μηχανή ή πόσα είδη αναρτήσεων υπάρχουν."

Συμφωνώ και επαυξάνω. Τα κυρίγματα πρέπει να αποφεύγονται δια ροπάλου όπως και η υπερβολική πληροφόρηση. Το δύσκολο κατά την γνώμη μου είναι να πήσεις κάποιον να «πειράξει» (να εγκαταστήσει δλδ άλλο λειτουργικό) τον υπολογιστή του.

Η σωστή αντιμετώπιση είναι:
α) ρωτάμε τι δουλειές συνηθίζει να κάνει στον υπολογιστή
β) τού δείχνουμε πώς να τις κάνει αυτές στο λίνουξ (και μόνο αυτό)

το ιδανικό κατά την γνώμη είναι
1) κάνουμε δώρο έναν υπολογιστή με λίνουξ.
όποιος έχει την δυνατότητα να κάνει το 1, πιστεύω είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος να συμβάλει στην εξάπλωση.

@lucinos : α) ρωτάμε τι δουλειές συνηθίζει να κάνει στον υπολογιστή
β) τού δείχνουμε πώς να τις κάνει αυτές στο λίνουξ (και μόνο αυτό)

Κατά τη γνώμη μου ο καλύτερος τρόπος για να πείσεις κάποιον-α να βάλει Linux.
Και αν του-της πεις πως δεν θα αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα με ιούς? Σε ζητάει εγκατάσταση (συνήθως dual boot) με τη μια.
Έχω καταφέρει σχεδόν όλους του φίλους μου με τον παραπάνω τρόπο, μερικοί έχουν κατάργηση και το dual boot.

Υ.Γ Έχω πάρα πολλούς φίλους.
Υ.Γ2 Δεν μιλάω για φίλους στο δίκτυο.

Και εγώ προσπαθώ αλλά κανείς δεν ακούει... Όλοι λένε αμέσως ότι πρόκειται για μαλ***α πριν καν το δουν!!!
Αν και τα πάω καλύτερα με άλλα προγράμματα open-source: έπεισα δύο φίλους του πατέρα μου να δοκιμάσουν το Blender...

@dimitris
Πες τα χρυσόστομε!!!! Εεε μα επιτέλους! Αυτή η ποικιλία μας έφαγε κι από ουσία τίποτα!!!! 

"Ακριβώς για αυτό νομίζω ότι ίσως έφτασε ο καιρός να υπάρξει μία διανομή αναφοράς (reference distro) για το GNU/Linux. Μια διανομή δηλαδή η οποία θα έχει ΕΝΑ γραφικό περιβάλλον, ΕΝΑΝ πυρήνα που θα υποστηρίζεται για 4-5 χρόνια και ΕΝΑ απλό σύστημα διαχείρισης λογισμικού,"

 

pkt + 1
έχω βαρεθεί να ακούω ότι οι πολλές διανομές είναι πρόβλημα για το λίνουξ. Αν ζαλίζουμε τον κόσμο για αυτό είναι δικό μας πρόβλημα και όχι τού πλήθους διανομών. Η δυνατότητα να δημιουργούνται πολλές διανομές δείχνει την δυναμική τού λίνουξ και εξασφαλίζει έναν ισχυρό ανταγωνισμό. Σίγουρα εμποδίζει να υπάρξει ενιαίο «μέτωπο» για να «χτυπηθούν» τα windows αλλά αυτό δεν είναι αυτοσκοπός (ή δεν θα έπρεπε να είναι). Σκοπός είναι η διάδωση τού ανοικτού και ελεύθερου λογισμικού, το Linux απλά είναι κομμάτι αυτού. Το ανοικτό λογισμικό μπορεί να κουβαληθεί πολύ ευκολότερα από το ένα λειτουργικό στο άλλο. Γενικά πιστεύω ότι οπωσδήποτε μακροπρόθεσμα η ελευθερία, η εξέλιξη και ο ανταγωνισμός θα νικήσουν κατά κράτος. (βεβαίως υπάρχει πάντα το ζήτημα πόσο «μακροπρόθεσμα»... )

Τώρα για την μία διανομή αναφοράς, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή υπάρχει και λέγεται Debian. Αυτή είναι  η διανομή με το μεγαλύτερο πλήθος συντελεστών, και μπορεί να μην έχει η ίδια το μεγαλύτερο πλήθος χρηστών αλλά τα παράγωγά της το έχουν. Είναι το κέντρο τού ανοικτού/ελεύθερου λογισμικού και λειτουργεί δημοκρατικά/ποιητοκρατικά. Επομένως όποιον τον απασχολεί το θέμα τής «διανομής αναφοράς» ας κινηθεί προς Debian και αν δημιουργεί νέα διανομή, να φροντίζει συμβατότητα με Debian. Όποιον πάλι τον απασχολεί περισσότερο κάτι άλλο, αυτό είναι επίσης αποδεκτό.

@troikas
εγώ όταν λέω ότι το λίνουξ δεν έχει ιούς, απλά δεν με πιστεύουν, κλείνουν τα αυτιά τους.

@lucinos, είναι κάπως υπερβολικό να θεωρείς το Debian "διανομή αναφοράς" ή «κέντρο του ΕΛΛΑΚ» γιατί κάποιος άλλος θα έλεγε το RedHat (ή το Slackware, ή ... ή ....), και αυτό είναι ουσία όσων ήθελα να γράψω.

Ακόμα κι αν είναι πιο δημοφιλες το Debian ή το Χ άλλο distro, θα πρέπει να το βάλει επίσημα υπό την εποπτεία του τo Linux Foundation (ή κάποιος αντίστοιχος οργανισμός) και να πει: «κοιτάτε αυτό είναι το GNU/Linux, εγώ διασφαλίζω τη συνέχιση του».

ΥΓ: Με αυτό περί δημοκρατικότητας, δεν θα συμφωνήσω, απλώς να σχολιάσω πως κανείς λογικός άνθρωπος δεν ενδιαφέρεται για "δημοκρατική" ανάπτυξη ενός project.

@pkt, με τη γελοιογραφία θα συμφωνήσω, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως βαδίζουμε σωστά. Γιατί αν ήταν έτσι, θα έπρεπε να βρούμε μια άλλη, καλύτερη εξήγηση στο εξής ερώτημα: γιατί το Linux εξακολουθεί εδώ και χρόνια να είναι κολλημένο στα ίδια ποσοστά στους «απλούς» χρήστες;

Η απάντηση είναι πολύ απλή και την είπε και ο ίδιος ο Linus: preinstalls. (δηλ. μηχανήματα με προεγκατεστημένο Linux). Δυστυχώς είναι ακόμα ελάχιστα. Μια στιγμή πήγε να γίνει λίγο το μπαμ με τα netbooks αλλά φρόντισε μια γνωστή εταιρεία με γνωστές μεθόδους να το κόψει αυτό το trend στη ρίζα του.

Εγώ θα προσέθετα άλλη μία: συμβατότητα με εφαρμογές "ειδικού σκοπού" (αυτό βέβαια αφορά κυρίως επιχειρήσεις): Λογιστικά πακέτα, ERP/CRM, CAD/CAM κλπ. Ακόμα και στον τομέα του "Office" το LibreOffice έχει ακόμα κάποια δουλειά να κάνει για να ανταγωνιστεί ακόμα και προηγούμενες εκδόσεις του MS Office.

Αυτές οι 2 είναι μακράν οι σημαντικότερες.

Ευτυχώς σιγά-σιγά το χάσμα της συμβατότητας κτλείνει με διάφορους τρόπους (wine, Mono, virtualization, κλπ), ο κόσμος αρχίζει και στρέφεται πλέον όλο και περισσότερο σε online υπηρεσίες αντί για τοπικές εφαρμογές για διάφορες λειτουργίες (π.χ., fax ή OCR) και αρχίζουν να εμφανίζονται και δειλά-δειλά τα πρώτα εξειδικευμένα preinstalls (βλ. dell sputnik).

Όσο περισσότερο ο κόσμος το καταλαβαίνει αυτό και οι εταιρείες hardware αντιληφθούν το Linux ως μέσο διαφοροποίησης από τον ανταγωνισμό, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η διείσδυση του λειτουργικού στην αγορά.

Σωστά είναι αυτά pkt αλλά η κυρά Μαρία που έμαθε word στα σεμινάρια του Δήμου της, πώς να χρησιμοποιήσει wine και virtualisation; Όλα αυτά βοηθούν προχωρημένους χρήστες ή μικρούς σε ηλικία που μαθαίνουν πιο εύκολα. Το ότι θα υπάρχει μια διανομή αναφοράς δεν σημαίνει πως σταματά η ποικιλία. Απλά στον αρχάριο θα του λέμε βάλε αυτό.

@pkt, δεν διαφωνώ με όσα λες. Ειδικά για το "επιχειρηματικό" software.

Όμως και στα preinstalls ανακύπτει κάποια στιγμή το εξής πρόβλημα. Έστω ότι μπορούσαμε να είχαμε μέσω κάποιου τζίνι, εκατομμύρια preinstalls. Ποια διανομή θα βάζαμε;

«Όμως και στα preinstalls ανακύπτει κάποια στιγμή το εξής πρόβλημα [...]»
Μπαίνετε σε "stupid mode" και δεν καταλαβαίνω γιατί. Αν πουλάς υπολογιστές και προεγκαθιστάς το λειτουργικό, τότε έχεις ένα πρόβλημα τελείως διαφορετικής φύσης. Όχι «τι διανομή να βάλω», αλλά τι ανάγκες έχει το "target group" μου. Εσύ προεγκαθιστάς, εσύ πουλάς, σε εσένα θα στραφούν οι πελάτες για βοήθεια. Το λειτουργικό καλύπτει τις ανάγκες; Έχει καλώς. Δεν τις καλύπτει; Θα έχεις κακό όνομα και πελάτες να σε κυνηγάνε και με το δίκιο τους. Κάθε δυνατότητα πέρα από αυτές τις ανάγκες είναι ένα μπόνους που μετράει θετικά αλλά όχι το κύριο.

Σε κάθε περίπτωση κανείς πρέπει να δει πώς λειτουργεί η Google και η Apple στο θέμα. Η Microsoft είναι λίγο διαφορετικό θέμα γιατί έχει την κυριαρχία στο desktop και ναι μεν πιστεύω ότι άνετα θα μπορούσε να αρχίσει να σπάει το μονοπώλιο και με το λίνουξ αλλά είναι άτοπο να περιμένουμε η κυριαρχία να πέσει έτσι απλά αύριο το πρωΐ. Θέλει χρόνο.

Δεν έχει νόημα το ερώτημα, «ποια διανομη'θα βάζαμε;» Προφανώς την δική μας διανομή. Αν βάλεις την διανομή κάποιου άλλου τότε χάνεις το βασικό πλεονέκτημα να έχεις το *δικό σου λειτουργικό*, (οπότε συγκριτικά με τα windows μοναχά γλιτώνεις τα λεφτά τής άδειας) Από την άλλη αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επανεφεύρεις τον τροχό ούτε ότι δεν είναι καλό να έχεις συμβατότητα με μια μεγάλη διανομή. Αλλά θέλεις να έχεις ένα δυνατό μπραντ, θέλεις οι πελάτες να έχουν επαφή μαζί σου, δεν θα τούς αφήσεις να ψάχνονται στο δίκτυο, οπότε θεωρητικά δεν είναι καν απαραίτητο να αντιγράψεις μια υπαρκτή διανομή. (πχ η Google έφτιαξε το Android και το ChromeOS ) Τώρα στην Αργεντινή που διάβασα που θα φροντίσουν για 3500000 μαθητικούς υπολογιστές, θα έχει δικό τους Debian http://osarena.net/news/huayra-debian-ke-anichto-logismiko-stin-ekpedefsi-tis-argentinis.html

Ρε παιδιά η ποικιλια είναι ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ.Εκτός κ με νομο κυρηξουμε διανομές παρανομές (κουλο!).Τώρα για την διαδοση του λινουξ καλο να συστημουμε γραφικα περιβαλλοντα που φερνουν στα παραθυρα.Οπου εδειξα το lxde ολοι ειπαν "α αυτο ευκολο φαινεται" γιατι θυμιζει XP.Αφαιρουμε εφαρμογες που δεν χρειαζονται κ βαζουμε οτι αλλο μας ζητησει κ το wallpaper που θελει ο χρηστης.Καλο για αρχη ειναι να το  κανουμε dual boot με παραθυρα.Κ περιμενουμε να δειξει ενδιαφερον ο αλλος για να πουμε κ αλλα.Κ κακα  τα ψεματα οι πολλοι ΔΕΝ θελουν να τους ανακατεψεις τον Η/Υ.Παντως εγω πιστευω πως το λινουξ σιγα σιγα κερδιζει εδαφος

Τώρα που το σκέφομαι ο lucinos έχει σε ένα σημείο δίκιο για το Debian. Η προσωπική μου άποψη είναι πως το Debian θα μπορούσε να είναι διανομή αναφοράς. Για την ακρίβεια μια συρρικνωμένη του έκδοση, χωρίς πολλά πακέτα. Θεωρώ πως το Ubuntu και το Mint δεν είναι κύριες διανομές. Αν εξαφανιστεί το Debian θα εξαφανιστούν και αυτές την αμέσως επόμενη ημέρα. Και αν επιβιώσουν, θα είναι διανομές με ελάχιστα πακέτα και δεν είμαι καθόλου σίγουρος κατα πόσο τα πακέτα αυτά θα έχουν την ποιότητα που έχουν τα πακέτα του Debian τα οποία περνάνε απο πολλά στάδια ελέγχου. (experimenta->unstable->testing->stable).
Για την ακρίβεια το Debian δεν είναι η πιο δημοκρατική διανομή αλλά η πιό αξιοκρατική διανομή με δημοκρατικές όμως διαδικασίες. Δηλαδή εξειδικευμένα άτομα, οι καλύτεροι, συναποφασίζουν μεταξύ τους και πάνω στον τομέα τους. Η απάντηση μου έχει και λίγο "φιλοσοφικό" υπόβαθρο και ελπίζω να μην παρεξηγηθεί. Φυσικά μια ειδική διανομή αναφοράς Debian θα μπορούσε να υιοθετήσει τον εγκαταστάτη του Ubuntu ή του Fedora, ομορφότερες γραμματοσειρές (πχ Ubuntu Family κλπ). Ως καταλληλότερο και πιο έτοιμο περιβάλλον εργασίας, το οποίο μάλιστα δεν ειναι και τόσο σοκαριστικό για πρώην χρήστες Windows, θα ήταν κατα την ταπεινή μου άποψη μια απλοποιημένη έκδοση του KDE 4 με λιγότερο φορτωμένα μενού. Δεν χρειάζεται ο Konqueror όταν έχεις Dolphin και Firefox. 
Το φαντάζομαι σαν μια σταθερή βάση στην οποία για μια πενταετία θα παρέχονται μόνο αναβαθμίσεις ασφαλείας και αναβαθμίσεις σε νεότερες εκδόσεις μόνο για βασικά προγράμματα όπως Firefox, LibreOffice κλπ. Δεν ξέρω βέβαια πως θα μπορούσε να ξεπεραστεί το πρόβλημα με την υποστήριξη νεότερων συσκευών. Μια τέτοια διανομή θα μπορούσε να βγάζει νέες εκδόσεις μια φορά κάθε 1,5 χρόνια περίπου.

lucinos]Αν πουλάς υπολογιστές και προεγκαθιστάς το λειτουργικό, τότε έχεις ένα πρόβλημα τελείως διαφορετικής φύσης. Όχι «τι διανομή να βάλω», αλλά τι ανάγκες έχει το "target group" μου. Εσύ προεγκαθιστάς, εσύ πουλάς, σε εσένα θα στραφούν οι πελάτες για βοήθεια. Το λειτουργικό καλύπτει τις ανάγκες; Έχει καλώς. Δεν τις καλύπτει; Θα έχεις κακό όνομα και πελάτες να σε κυνηγάνε και με το δίκιο τους. Κάθε δυνατότητα πέρα από αυτές τις ανάγκες είναι ένα μπόνους που μετράει θετικά αλλά όχι το κύριο.

Όχι ακριβώς. Δεν είναι 100% επιλογή του OEM του τι θα κάνει.
Για να το πω απλά να το καταλάβεις: Το ποιο λειτουργικό σύστημα θα επιλέξει μια εταιρεία υπολογιστών για τα μηχανήματα που πωλεί εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων. Ανάμεσα στους οποίους είναι π.χ. το κόστος κτησης και συντήρησης, η διάδοση, η ζήτηση και το κατά πόσο αυτό το λειτουργικό σύστημα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον τελικό χρήστη.

Και όλοι αυτοί οι παράγοντες, στην περίπτωση του Linux γίνονται δυσμενέστεροι από την ύπαρξη 300 διαφορετικών διανομών, 10 τουλάχιστον διαχειριστών πακέτων, άλλων 10 γραφικών περιβαλλόντων, δεκάδων ημιολοκληρωμένων εφαρμογών του τύπου "υποστηρίζω κάποια πράγματα αλλά όχι όλα" και φυσικά 3 τουλάχιστον διαφορετικών τρόπων να κάνεις κάτι απλό όπως το να μοιραστείς αρχεία στο τοπικό σου δίκτυο.

lucinos]
Σε κάθε περίπτωση κανείς πρέπει να δει πώς λειτουργεί η Google και η Apple στο θέμα. Η Microsoft είναι λίγο διαφορετικό θέμα γιατί έχει την κυριαρχία στο desktop και ναι μεν πιστεύω ότι άνετα θα μπορούσε να αρχίσει να σπάει το μονοπώλιο και με το λίνουξ αλλά είναι άτοπο να περιμένουμε η κυριαρχία να πέσει έτσι απλά αύριο το πρωΐ. Θέλει χρόνο.

Ξαναδιάβασε την πρώτη σου πρόταση γιατί αναιρεί τα όσα λες παραπάνω.

Γιατί;

Αν δούμε «πως λειτουργεί η Google και η Apple» θα παρατηρήσεις ένα απλό πράγμα: Και οι δύο (και ιδιαίτερα η Apple) είναι ακριβώς της λογικής "ένα λειτουργικό/διανομή, μια γραφική εφαρμογή ρυθμίσεων του μαραφετιού, ένας τρόπος να γίνει το Χ πράγμα".

lucinos]
Δεν έχει νόημα το ερώτημα, «ποια διανομη'θα βάζαμε;» Προφανώς την δική μας διανομή. Αν βάλεις την διανομή κάποιου άλλου τότε χάνεις το βασικό πλεονέκτημα να έχεις το *δικό σου λειτουργικό*, (οπότε συγκριτικά με τα windows μοναχά γλιτώνεις τα λεφτά τής άδειας)

Χμ. Μήπως μιλάμε για άλλο πράγμα; :) Τι εννοείς «τη δική μας διανομή»; Εγώ αναφερόμουν στο τι θα κάνει μια μεγάλη εταιρεία σαν την Dell ή την HP που θέλει να δώσει υπολογιστές με προεγκατεστημένο Linux. Εκεί κόλλαγε το σχεδόνμ ρητορικό ερώτημα "ποια διανομή θα βάζαμε;".

Δεν νομίζω να εννοείς ότι η Dell θα πρέπει να κάτσει να φτιάξει κι εκείνη "τη δική της διανομή" γιατί δεν θα το αντέξω. :P

lucinos]
Από την άλλη αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επανεφεύρεις τον τροχό ούτε ότι δεν είναι καλό να έχεις συμβατότητα με μια μεγάλη διανομή. Αλλά θέλεις να έχεις ένα δυνατό μπραντ, θέλεις οι πελάτες να έχουν επαφή μαζί σου, δεν θα τούς αφήσεις να ψάχνονται στο δίκτυο, οπότε θεωρητικά δεν είναι καν απαραίτητο να αντιγράψεις μια υπαρκτή διανομή. (πχ η Google έφτιαξε το Android και το ChromeOS )

Σε έχασα...Τελικά, είσαι της λογικής να μην επανεφευρίσκουμε τον τροχό (γιατί άραγε το κάνουμε αυτό σε πλείστες όσες περιπτώσεις διανομών, αναρωτιέμαι...), ούτε έχεις πρόβλημα να υπάρχει συμβατότητα με κάποια "μεγάλη" διανομή - απλώς βγάλε το "μεγάλη" και βάλε ένα "αναφοράς" και δεν θα διαφωνούμε σε κάτι εδώ. :)

dsyrmalis]
Τώρα που το σκέφομαι ο lucinos έχει σε ένα σημείο δίκιο για το Debian. Η προσωπική μου άποψη είναι πως το Debian θα μπορούσε να είναι διανομή αναφοράς. Για την ακρίβεια μια συρρικνωμένη του έκδοση, χωρίς πολλά πακέτα. Θεωρώ πως το Ubuntu και το Mint δεν είναι κύριες διανομές. Αν εξαφανιστεί το Debian θα εξαφανιστούν και αυτές την αμέσως επόμενη ημέρα. Και αν επιβιώσουν, θα είναι διανομές με ελάχιστα πακέτα και δεν είμαι καθόλου σίγουρος κατα πόσο τα πακέτα αυτά θα έχουν την ποιότητα που έχουν τα πακέτα του Debian τα οποία περνάνε απο πολλά στάδια ελέγχου. (experimenta->unstable->testing->stable).

ΟΚ, ας πούμε το Debian, ας πούμε το SUSE ας πούμε το Fedora.

Κανένα πρόβλημα. Απλά ας ορίσουμε κάποιο. Ας το θέσει το Foundation υπό την "εποπτεία" και "προστασία" του, ας ορίσει ένα στάνταρ σύνολο εργαλείων συστήματος, ένα στάνταρ γραφικό περιβάλλον και ένα στάνταρ σετ προεγκατεστημένων εφαρμογών ("προτεινόμενες") και όλα αυτά ας τα πασπαλίσει με μπόλικα user friendly φρου-φρου, ωραία handbooks και βίντεο για το κάθετι από όλα αυτά.

Αποκτάμε έτσι ένα πραγματικό reference distro με όλη τη σημασία της φράσης.

Και ας πάει μετά η Canonical, η Red Hat, η Χ εταιρεία ή το Υ community να πάρει την διανομή εκείνη κι ας την προσαρμόσει όπως θέλει, υπό την προϋπόθεση ότι τα βασικά πράγματα δεν θα αλλάζουν διαφορετικά δεν θα μπορεί να λέγεται π.χ. "GNU/Linux". Ας βάλει την έξτρα σάλτσα, το κατιτίς, που θα διαφοροποιεί έστω επιφανειακά την κάθε διανομή. Κάπως έτσι χτίζεται το branding και η πίστη των χρηστών στο πράγμα που λέγεται Linux.

Και το κυριότερο, έτσι πείθεις τις εταιρείες που κατασκευάζουν υπολογιστές να σε πάρουν στα σοβαρά και να δώσουν μοντέλα με προεγκατεστημένο Linux.

dsyrmalis]
Το φαντάζομαι σαν μια σταθερή βάση στην οποία για μια πενταετία θα παρέχονται μόνο αναβαθμίσεις ασφαλείας και αναβαθμίσεις σε νεότερες εκδόσεις μόνο για βασικά προγράμματα όπως Firefox, LibreOffice κλπ. Δεν ξέρω βέβαια πως θα μπορούσε να ξεπεραστεί το πρόβλημα με την υποστήριξη νεότερων συσκευών. Μια τέτοια διανομή θα μπορούσε να βγάζει νέες εκδόσεις μια φορά κάθε 1,5 χρόνια περίπου.

Κάτι τέτοιο είχα υπόψην κι εγώ με τη διαφορά ότι επειδή το Linux Foundation έχει πίσω του κάτι μεγαθήρια θα είχε -λογικά- και μεγαλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση.

'Εχω μία απορία: και γιατί πρέπει οπωσδήποτε το linux να γίνει windows-like ή mac-like? Μόνο και μόνο για να μπεί στούς υπολογιστές όλου του κόσμου? 'Η για να έχουμε καλύτερο support από τις εταιρείες? Και πείτε ότι γίνεται αυτό που προτείνετε. Θα παραχωρήσει το linux χώρο στα DRM??? Γιατί οι εταιρείες σίγουρα θα το ζητήσουν και αυτό. Πιστέυω ότι αν το linux είχε ήδη παραχωρήσει κάποιο χώρο στα DRM θα είχε μπεί ήδη στα μεγάλα σαλόνια χώρις να χρειάζεται να διαλέξουμε μια διανομή αναφοράς. Αλλά τότε θα είχε χάσει τον εαυτό του....

Το βασικό πρόβλημα δεν είναι η ποικιλία των διανομών η των DE. Για εμένα το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη standard εξαρτήσεων τόσο συμβατών διαχρονικά όσο και κοινών σε όλες τις διανομές. Αυτό είναι μεγάλο αγκάθι για τους προγραμματιστές που συχνά καταλήγουν να υποστηρίζουν όχι μόνο διάφορες διανομές αλλά και τις διάφορες εκδόσεις των διανομών, αλλά και για τους χρήστες που δεν πότε σίγουροι ότι θα βρουν το πρόγραμμα που θέλουν για την διανομή που τους αρέσει (η επιλογή συγκεκριμένων μεγάλων διανομών αναιρεί το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του linux και το οδηγεί προς το στυλ της MS και Apple, ενώ δεν είναι λύση ο εξαναγκασμός του μεσου χρήστη να μεταγλωττίζει).

Το Linux Foundation θα πρέπει να πει ότι GNU/Linux είναι οι εφαρμογές που εξαρτώνται σε συγκεκριμένα εξαρτησεις, και η επιλογή των εξαρτήσεων αυτών θα πρέπει να γίνει με βάση την ποιότητα, την διαχρονικότητα και την συμβατότητα της εξαρτήσεις με όλες τις διανομές.

Όλα αυτά όμως είναι (αμπελο)φιλοσοφική συζήτηση. Προσωπικά αυτό που πιστεύω είναι ότι χρειαζόμαστε περισσότερες, όχι λιγότερες διανομές (συγκεκριμμένα περισσότερες διανομές που να βασίζονται σε μία από τις κύριες αλλά να είναι βελτιστοποιημένες για συγκεκριμένο hardware και γλώσσα, δηλ. να έχουν ως στόχο την προεγκατάσταση / "appliances").

Πιστεύω ότι αν έχουμε μερικές cool συσκευές που σε αρμονία hardware + software προσφέρουν κάτι καλύτερο ή κάτι διαφορετικό, αυτό είναι κάτι που βοηθάει.

Για το σκοπό αυτό δουλεύω σε ένα σύνολο από scripts και πακέτα που να διευκολύνουν αυτή τη δουλειά.

Ως βασική διανομή έχω διαλέξει το (k)ubuntu LTS για τον πολύ απλό λόγο των 5 χρόνων "support" (ας είναι και γιαλαντζί support).

Αν το project έχει επιτυχία αυτό πιθανότατα θα οδηγήσει σε ακόμα περισσότερες διανομές.

Όσοι πιστεύουν ότι χρειαζόμαστε λιγότερες ή ακόμα και κάποια "επίσημη" διανομή, αντίστοιχα το καλύτερο που έχουν να κάνουν είναι να ετοιμάσουν κάποια αρκετά πειστικά επιχειρήματα και να επικοινωνήσουν με το Linux Foundation για να δούμε τι θα απαντήσουν αυτοί.

πληρέστερη απάντηση μάλλον θα πρέπει να είναι ιστολόγημα. Για άλλη μια φορά συμφωνώ με pkt.

@apkoutsou
"Για εμένα το βασικό πρόβλημα είναι η έλλειψη standard εξαρτήσεων τόσο συμβατών διαχρονικά όσο και κοινών σε όλες τις διανομές."

Αυτό είναι όντως σοβαρό πρόβλημα, αλλά...
Το καλό με το λίνουξ είναι ότι έχει έναν ενιαίο πυρήνα. Όλα τα προβλήματα ασυμβατότητας είτε βρίσκονται εντός τού πυρήνα, είτε βρίσκονται εκτός τού πυρήνα. Ο Λίνους έχει κάνει τα αδύνατα δυνατά να κρατήσει την διεπαφή σταθερή και νομίζω ότι τουλάχιστον αυτό το έχει καταφέρει απολύτως. Δηλαδή για όλες τις ασυμβατότητες σε εφαρμογές φταίνε καθαρά οι διανομές και όχι ο πυρήνας. Τώρα το πρόβλημα αυτό τών διανομών θα το λύσει η φυσική επιλογή και ο ανταγωνισμός. Από πλευράς πολιτικής αυτό που πρέπει πάση θυσία να επιμείνουμε (ανεξάρτητα μάλιστα λειτουργικού ή γενικότερα λογισμικού ακόμα και υλικού) είναι τα ανοικτά πρότυπα. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τούς οποίους πρέπει να επιμείνουμε σε αυτό αλλά ένας σχετικός με το πρόβλημα είναι ότι με τα ανοικτά πρότυπα δεν υπάρχει συμφέρον να φύγει κάποιος από το στάνταρ παρά μόνο αν πραγματικά πιστεύει ότι θα κάνει κάτι ανώτερο. Αυτό έτσι και αλλιώς δεν πρέπει να το εμποδίζουμε απλά και μόνο γιατί δεν είναι στάνταρ. Τώρα για τον πόλεμο μεταξύ τών στάνταρ, το να επιμείνουμε σε αυτόν κατηγορώντας τον για την κακοδαιμονία μας και επιμένοντας ότι χρειαζόμαστε ένα στάνταρ, το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να τον κάνουμε ακόμα πιο έντονο και να πολώσουμε την κατάσταση ακόμα χειρότερο. Το καλύτερο είναι απλά να κοιτάμε την δουλειά μας και να αφήσουμε την φυσική επιλογή και την εξέλιξη και τον ελεύθερο ανταγωνισμό να κάνουν την δουλειά τους και όχι να επιφορτίσουμε έναν άνθρωπο ή μια επιτροπή να αποφασίσει.

@dimitris
όπως είπα δεν γίνεται να δώσω μια πλήρη απάντηση αλλά δεν βλέπω ότι είδες την άποψή μου για την Google και την Apple σωστά. Πχ γιατί η Google προωθεί δύο λειτουργικά (android και chromeos) και η Apple προωθεί δύο λειτουργικά (ios και macosx).

lucinos]
όπως είπα δεν γίνεται να δώσω μια πλήρη απάντηση αλλά δεν βλέπω ότι είδες την άποψή μου για την Google και την Apple σωστά. Πχ γιατί η Google προωθεί δύο λειτουργικά (android και chromeos) και η Apple προωθεί δύο λειτουργικά (ios και macosx).

Χα! Μα μιλάω για υπολογιστές και όχι για υπολογιστές και κινητά. :)

Η Apple προωθεί ένα λειτουργικό για υπολογιστές το Mac OS και η Google ένα για υπολογιστές το ChromeOS.

pkt]
Προσωπικά αυτό που πιστεύω είναι ότι χρειαζόμαστε περισσότερες, όχι λιγότερες διανομές (συγκεκριμμένα περισσότερες διανομές που να βασίζονται σε μία από τις κύριες αλλά να είναι βελτιστοποιημένες για συγκεκριμένο hardware και γλώσσα, δηλ. να έχουν ως στόχο την προεγκατάσταση / "appliances").

Αναφέρεσαι σε άλλη συζήτηση, τότε.
Στο κείμενό μου μιλώ ξεκάθαρα για τις αιτίες (μη) διάδοσης του Linux στα desktops των χρηστών.
Δεν αναφέρομαι σε ειδικές περιπτώσεις ή για επαγγελματίες - εμείς ούτως ή άλλως το χρησιμοποιούμε. Με τον απλό χρήστη τι γίνεται; Και λέω ότι κατά τη γνώμη μου το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν 300 και βάλε διανομές και καμία από αυτές δεν είναι το "στάνταρ" Linux που θα μπορούσε π.χ. η Dell να επιλέξει άφοβα για τους υπολογιστές της ή/και που θα μπορούσαμε να συστήνουμε στους νέους χρήστες ή/και που θα μπορουσαν οι άλλες διανομές να βασίζονται πάνω της.

Δημήτρη, τι εννοείς στανταρ? Π.χ ολες οι διανομές για kernel έχουν linux, σαν hotplug συστημα udev, σαν ήχο alsa και pulseaudio, glibc σαν βιβλιοθήκη C, ως browser firefox (παράδειγμα), libreoffice για επεξεργασία κειμένων, cups για εντυπωτές ( το πιο αδύνατο σημείο...). Και επίσης, οι μεγαλύτερες διανομες, προσφέρουν τα closed source blobs για γραφικά. 
Εγώ βγάζω το συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει τόσο μεγάλη ποικιλία μεταξύ των διανομών. 'Ολες προσφέρουν πάνω κάτω τα ίδια πράγματα.
Κατά την γνωμη μου μια εταιρεία ενδιαφέρεται μόνο για τον kernel ωστε να μπορεί να προσφέρει hw υποστήριξη. Ο kernel και όχι η "ποικιλία" των διανομών είναι το κλειδί της υπόθεσης. Και σιγά την ποικιλία, άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς. Αυτό ισχύει για τις διανομές linux.

Το ότι τα έχουν όλα αυτά δεν λέει απολύτως τίποτα για το μέσο χρήστη. Πολύ απλά δεν μπορεί να καταλάβει αυτά που ξέρεις εσύ mitsaras77 και αν προσπαθήσει να τα καταλάβει θα αποκτήσει ένα γερό πονοκέφαλο.
Αυτό που βλέπει ο χρήστης είναι πως ο τρόπος εργασίας του Unity σε σχέση με το KDE ή με το Gnome 3 είναι εντελώς διαφορετικός.
Και δεν είναι μόνο αυτό. Ακόμα και μια επιχείρηση που προσφέρει support στο Unity δεν είναι σίγουρο πως μια στάνταρ μέθοδος βοήθειας για τους πελάτες που ίσχυε για το Unit 3 θα ισχύει σε έξι μήνες για το Unity 3.1. Ακόμα και το KDE 4 του OpenSuse διαφέρει σε σχέση με το KDE 4 του Sabayon. Και σε μια διανομή πρέπει να μάθει το apt-get, στην άλλη το equo, στην τρίτη το .rpm και το Yast κλπ.
Με απλά λόγια ο πυρήνας και το cups δεν είναι ορατά στο χρήστη. Αυτά που βλέπει είναι τα περιβάλλοντα εργασίας. Και μπορεί ο Firefox να είναι κοινός, αλλά σε άλλες διανομές τον κάνεις συντόμευση με έναν Χ τρόπο, στην άλλη με τον Ψ.  Στη διανομή Α γίνεται η ελαχιστοποίηση του έτσι και στη διανομή B αλλιώς.

Συγνώμη, δεν καταλαβαίνω. Γιατί μια εταιρεία να στηρίξει το Unity? Τι την ενδιαφέρει το Unity? Μια εταιρεία που πουλάει pc την ενδιαφέρει το λειτουργικό να υποστηρίζει άψογα το hw. Στη συνέχεια υπάρχουν άπειρα εργαλεία για να κάνει κανείς τη δουλειά του όπως θέλει, χωρίς η εταιρεία να αναμιχθεί. Αρκεί να υποστηρίζεται το hw. Ας βγάλει η lexmark drivers για το cups ( linux edition) και από γραφικά εργαλεία υπάρχουν άπειρα και opensource. Ας δώσει drivers για την τάδε pci κάρτα ήχου η τάδε εταιρεία ( μη γράψω όνομα), και από γραφικά εργαλεία όσα θες. Ας δώσουν drivers οι εταιρείες που κατασκευάζουν όλα τα φανταχτερά πληκτρολόγια και ποντίκια και για linux, και ας πεθάνω. Μπορώ να συνεχίσω με άπειρα παραδείγματα. 
Οταν γίνει αυτό τότε και ο "μέσος χρήστης" θα σταματήσει να περιφέρεται απο διανομη σε διανομή. Οι περισσότεροι αλλάζουν διανομές για να δουλέψει καλύτερα το hw που έχουν, όχι γιατί είναι δύσκολο το GNOME ή το KDE ή το Unity. Ο μέσος χρήστης κάνει τη δουλειά του άνετα με όλα τα υπάρχοντα γραφικά περιβάλλοντα. Το θέμα είναι η υποστήριξη hw.
Και κάτι άλλο. Μια γνωστή εταιρεία είχε βγάλει ένα πρόγραμμα για εγγραφή και επεξεργασία dvd, cd, κλπ και για linux (όλοι καταλάβατε ποια εννοώ). 'Ομως το προϊόν πάτωσε και σταμάτησε πια να το βγάζει. Δεν φταίει το Unity σε αυτό ούτε το KDE ούτε το GNOME.  Φταίει και η ίδια η νοοτροπία των χρηστών του linux. Αλλά αυτό είναι αλλουνού παππά ευαγγέλιο....

Το ότι τα έχουν όλα αυτά δεν λέει απολύτως τίποτα για το μέσο χρήστη. Πολύ απλά δεν μπορεί να καταλάβει αυτά που ξέρεις εσύ mitsaras77 και αν προσπαθήσει να τα καταλάβει θα αποκτήσει ένα γερό πονοκέφαλο. 

Θα συμφωνήσω, όπως θα συμφωνήσω και με το editorial του τεύχους.

Δουλεύω με Linux περίπου 3 μήνες και μέχρι να διαλέξω από που θα ξεκινήσω, χρειάστηκα ένα κουτί παυσίπονα αφού βρέθηκα χαμένος ανάμεσα στις διανομές και τα καλούδια τους. "Στα Linux" που λέει και ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μας. Δείτε εδώ τον χάρτη με τις διανομές http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8c/Gldt.svg .  (φώτο από http://en.wikipedia.org/wiki/Linux_distribution)

Όμως εκτιμώ ότι αυτή η ποικιλιμορφία είναι και η ομορφιά αυτού του Λειτουργικού Συστήματος. Αυτή είναι η ελευθερία που προσφέρει. Το Linux δεν μπορεί να πακεταριστεί, να περιορισθεί και σίγουρα δεν μπορεί περιμένει. Έχω την εντύπωση (εσείς οι πιο έμπειροι διορθώστε με αν κάνω λάθος) ότι αν μια διανομή δεν βγάλει νέα έκδοση για 1 χρόνο είναι πλέον για το μουσείο.

 Άρα δεν ξέρω κατά πόσο είναι δυνατόν να υπάρξει διανομή αναφοράς και αν πρέπει όλοι οι λινουξάδες παγκοσμίως να "βαφτήσουμε" μία, τότε (όπως ανέφερε και ο lucinos ποστ #9) αυτή η διανομή λέγεται Debian. Για να γίνω λίγο πιο συγκεκριμένος, Debian/Ubuntu, αφού είναι η οικογένεια λίνουξ που φαίνεται να χρησιμοποιεί η πλειοψηφία και γενικά οτιδήποτε νέο εμφανίζεται, οι κατασκευαστές φροντίζουν να τρέχει σωστά πρωτίστως στα Ubuntoειδή και μετά οπουδήποτε αλλού. 

Όλα αυτά βέβαια είναι η ταπεινή μου άποψη και δεν αποκλείεται να κάνω λάθος αφού είμαι νέοπας στο Linux. Και μιας που είναι η πρώτη μου απάντηση στο LinuxInside.gr... καλώς σας βρήκα!! 

ΥΓ: Συνεχίστε την καλή δουλειά με το περιοδικό.

mitsaras77, με συγχωρείς, αλλά αυτό που λες δεν είναι σωστό από καμί άποψη:

1. από νομική άποψη, ο πωλητής από την στιγμή που επιλέγει να συμπεριλάβει στον υπολογιστή και λογισμό ή λειτουργικό, καθίσταται υπεύθυνος στον ίδιο ακριβώς βαθμό με τον δημιουργό του λειτουργικού/λογισμικού και είναι υποχρεωμένος να μεριμνά για την καλή λειτουργία του, την παροχή οδηγιών χρήσης και την περιορισμένη τεχνική του υποστήριξη. Αυτό είναι γενική αρχή του δικαίου πώλησης (αστικό δικαίο) και ειδική, ρητή και σαφής πρόβλεψη στο δίκαιο καταναλωτή. Όσα δε περί των αδειών GPL και δήθεν αποποίησης ευθύνης είναι καλά για την αναδιανομή μεταξύ μας κώδικα, αλλά όταν δημιουργείται σχέση πωλητή-καταναλωτή δεν ισχύουν (πάλι μην μπεδρεύει το γεγονός ότι ο πωλητής επέλεξε ανοικτού κώδικα
λειτουργικό και όχι κλειστού το οποίο δεν σημαίνει ότι εν τέλει δεν επέλεξε να
παρέχει ένα πλήρες σύστημα - αυτό είναι ρίσκο και επιλογή του πωλητή, ο καταναλωτής αγοράζει πλήρες σύστημα).

2. από επιχειρηματική άποψη, σκέψου την Dell να παραπέμπει έναν *αγοραστή*-χρήστη της για πρόβλημα που αφορά απλώς σε μια ρύθμιση στο χαοτικό forum της Ubuntu, την στιγμή που ο άνθρωπος αυτός έχει πληρώσει την Dell για την αγορά ενός πλήρους συστήματος (και πάλι μην μπεδρεύει το γεγονός ότι η Dell επέλεξε ανοικτού κώδικα
λειτουργικό και όχι κλειστού δεν σημαίνει ότι εν τέλει δεν επέλεξε να
παρέχει ένα πλήρες σύστημα) και την στιγμή μάλιστα που θα έχει προσαρμόσει την εμφάνιση (χρώματα, backgrounds κ.λπ.) στο λογότυπό της (εδώ το κάνουν στα windows, στο linux θα κολλήσουν). Σκέψου την εικόνα ο αγοραστής της να είναι εταιρικός πελάτης με 100+ η/υ αγορασμένους από την Dell. Η Dell θα τον πετά στον Linus για μη συμβατότητα της συσκευής του με το Linux, στη Canonical για να του πει πώς θα αλλάξει μια επιλογή στο Unity, κ.ο.κ.;

3. από λογική άποψη, από που προκύπτει ότι οι εταιρίες ενδιαφέρονται μόνο για την συμβατότητα των διάφορων συσκευών με τον πυρήνα; Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω εάν αυτό στηρίζεται κάπου ή εάν αποτελεί προσωπική σοτ εκτίμηση, αν και εκτιμώ μάλλον το δεύτερο. Δεν ενδιαφέρει τις εταιρίες να τρέχουν όλα (και όταν λέω όλα, εννοώ ΟΛΑ) τα προγράμματα και εφαρμογές στην διανομή τους; Δηλαδή προτιμούν να λένε ότι κοιτάξτε μπορείτε να συνδέσετε όποιον εκτυπωτή στον η/υ και ο πυρήνας θα τον αναγνωρίσει, αλλά λυπόμαστε όμως το Libre- ή OpenOffice δεν τρέχει στην διανομή μας, και επομένως δεν θα μπορείτε να γράψετε κάτι να εκτυπώσετε... Προφανώς και ενδιαφέρονται και να μπορούν οι χρηστές να τρέχουν πολλές εφαρμογές για να μην τους χάσουν. Ποιά τύχη θα είχε στα χέρια ενός μέσου χρήστη μια διανομή με εγγενή υποστήριξη μολίς 50 προγραμμάτων (των υπολοίπων η εγκατάσταση να απαιτεί μεταγλώττιση) εάν όχι καμμία;

Η υποστήριξη συσκευών είναι 'conditio sine qua non' για ένα λειτουργικό, αφού αφορά στον ίδιο τον πυρήνα... Αυτό που συζητάμε είναι το GNU στην φράση GNU/Linux. Αυτή την στιγμή έχουμε έναν εξαιρετικό πυρήνα (συνεχώς βελτιούμενου), αλλά δεν έχουμε πετύχει ακόμη αυτο που έθεσε το GNU ως αρχικό του στόχο, ένα σύνολο δηλαδή βασικών και ελάχιστων προγραμμάτων ελεύθερου λογισμικού που αποτελεί την βάση ενός σύχγρονου λειτουργικού. Προσωπικά θεωρώ ότι στην πορεία (ξε)χάσαμε την έννοια του σύγχρονου, γιατί δεν μπορώ να δεκτώ ότι πλέον μπορεί να περιοριστεί σε ορισμένα (χρησιμότατα κατά τα άλλα) προγράμματα γραμμής εντολών.

Συμφωνώ στον πυρήνα της ιδέας του Δημήτρη, όμως θεωρώ ότι η απλή επιλογή προγραμμάτων δεν αρκεί. Απαιτείται ο καθορισμών επίσημων εργαλείων (πείτε τα εξαρησεων, framework ή όπως αλλιώς θέλετε) με τα οποία κάθε προγραμματιστής -από indy μέχρι κολλοσούς- θα μπορεί να φτάξει προγράμματα που θα τρέχουν παντού και αν όχι πάντα τουλάχιστον για το απαραιτητο χρονικό διάστημα που μια εφαρμογή θεωρείται κυκλοφορήσιμη (αδόκιμος όρος αλλά εννοώ για τα μεν επι πληρωμή  εμπορεύσιμη και σύγχρονη για τα δε ανοικτού κώδικα απλά σύγχρονη - δηλαδή κατά την συνήθη πορεία των προγράμματων τουλάχιστον για 1 με 1,5 έτος). Αυτό το μήνυμα ήθελε να περάσει και η Canonical με της 18μηνη υποστήριξη ορισμένων εκδόσεων του Ubuntu. Έλεγε στους προγραμματιστές και εταιρίες: προγραμματιστές κοιτάξτε, μπορείτε άφοβα να αναπτύξετε εδω λογισμικό που απευθυνεται σε εταιρίες και χωρίς να αγχώνεστε ότι κάθε 6 μήνες θα πρέπει να ανανεώνεται το πρόγραμμά σας - ετιαρίες κοιτάξτε, το πρόγραμμα στο οποίο θα επενδύσετε θα σας κρατήσει τουλάχιστον για 1,5 χρόνο χωρίς προβλήματα συμβατοτητας (άρα χωρίς επιπρόσθετο κόστος συντήρης, εκπαίδευσης κ.λπ.).

Μόνο τότε θα δούμε πληθώρα (και όχι μερικά, στα δάκτυλα μετρούμενα, όπως συμβαίνει σήμερα) σοβαρών προγραμμάτων και παιχνιδιών.

Apkoutsou,
Για το πρώτο κομμάτι πάω πάσο, δε το γνώριζα. 
Για το δεύτερο κομματι (νούμερο 2): Μάλλον έγινε παραννόηση αυτών που είπα. Από τη στιγμή που μια εταιρεία αναλαμβάνει να πουλήσει ενα pc με linux, φυσικά και είναι υποχρεωμένη να υποστιρίζει τεχνικά και θεωρητικά τους πελάτες της. Για το θεωρητικό μέρος, ας προσλάβει προσωπικό. Για το τεχνικό μέρος, ναι μεν θα προσλάβει προσωπικό, αλλά δεν νομίζω να γράψει και δικούς της driver για το hw ( άρα επανέρχομαι σε αυτά που είπα για την υποστήριξη hw).
Γιατί πχ να εγκαταστήσει η DELL linux σε ένα netbook με πυρήνα N2600 όταν τα γραφικά του τελευταίου βρίσκονται σε εμβρυακό επίπεδο ενώ σε windows μπορεί κανείς να δει ταινία με hw acceleration? (τα ίδια περίπου ισχύουν και για τα apu της AMD). Απλά δεν θα ασχοληθεί. H υποστήριξη για το UNITY ή το GNOME δεν νομίζω ότι είναι τόσο δύσκολη ( για ερωτήσεις που δεν έχουν σχέση με τεχνικό πρόβλημα, hw δηλαδή ).

apkoutsou] Δεν ενδιαφέρει τις εταιρίες να τρέχουν όλα (και όταν λέω όλα, εννοώ ΟΛΑ) τα προγράμματα και εφαρμογές στην διανομή τους; Δηλαδή προτιμούν να λένε ότι κοιτάξτε μπορείτε να συνδέσετε όποιον εκτυπωτή στον η/υ και ο πυρήνας θα τον αναγνωρίσει, αλλά λυπόμαστε όμως το Libre- ή OpenOffice δεν τρέχει στην διανομή μας, και επομένως δεν θα μπορείτε να γράψετε κάτι να εκτυπώσετε... Προφανώς και ενδιαφέρονται και να μπορούν οι χρηστές να τρέχουν πολλές εφαρμογές για να μην τους χάσουν. Ποιά τύχη θα είχε στα χέρια ενός μέσου χρήστη μια διανομή με εγγενή υποστήριξη μολίς 50 προγραμμάτων (των υπολοίπων η εγκατάσταση να απαιτεί μεταγλώττιση) εάν όχι καμμία;

Δεν έχω πει κάτι τέτοιο, αν και δεν είναι θέμα στο οποίο έχω ή με ενδιαφέρει να έχω άποψη. Το τι software θα διαλέξει η κάθε εταιρεία να βάλει στο pc είναι δικό της θέμα και επιλογή. Ας κάνει ότι θέλει. Μάλλον παρεξηγήθηκε αυτή η φράση μου (κακή διατύπωση δικιά μου)

mitsaras77]Στη συνέχεια υπάρχουν άπειρα εργαλεία για να κάνει κανείς τη δουλειά του όπως θέλει, χωρίς η εταιρεία να αναμιχθεί. Αρκεί να υποστηρίζεται το hw.

Δεν απαλλάσω την εταιρεία από την υποχρέωσή της να δώσει μια εφαρμογή για το τάδε πράγμα, απλά ήθελα να πω ότι υπάρχουν αμέτρητες επιλογές και η εταιρεία δεν χρειάζεται να κάτσει να φτιάξει δικά της εργαλεία από την αρχή. Και πιστεύω ότι π.χ το Ubuntu, δε χρειάζεται και πολύ δουλειά... Δηλαδή συγνώμη, με τα windows σου έρχεται πακέτο και το office? Δε νομίζω. Τη τελευταία φορά που αγορασα pc ερχόνταν με δοκιμαστική έκδοση office για ένα μήνα. Μετά έπρεπε να το αγοράσεις, και φυσικά τεχνική υποστήριξη από την Microsoft...

apkoutsou] Συμφωνώ στον πυρήνα της ιδέας του Δημήτρη, όμως θεωρώ ότι η απλή επιλογή προγραμμάτων δεν αρκεί. Απαιτείται ο καθορισμών επίσημων εργαλείων (πείτε τα εξαρησεων, framework ή όπως αλλιώς θέλετε) με τα οποία κάθε προγραμματιστής -από indy μέχρι κολλοσούς- θα μπορεί να φτάξει προγράμματα που θα τρέχουν παντού και αν όχι πάντα τουλάχιστον για το απαραιτητο χρονικό διάστημα που μια εφαρμογή θεωρείται κυκλοφορήσιμη (αδόκιμος όρος αλλά εννοώ για τα μεν επι πληρωμή  εμπορεύσιμη και σύγχρονη για τα δε ανοικτού κώδικα απλά σύγχρονη - δηλαδή κατά την συνήθη πορεία των προγράμματων τουλάχιστον για 1 με 1,5 έτος). Αυτό το μήνυμα ήθελε να περάσει και η Canonical με της 18μηνη υποστήριξη ορισμένων εκδόσεων του Ubuntu. Έλεγε στους προγραμματιστές και εταιρίες: προγραμματιστές κοιτάξτε, μπορείτε άφοβα να αναπτύξετε εδω λογισμικό που απευθυνεται σε εταιρίες και χωρίς να αγχώνεστε ότι κάθε 6 μήνες θα πρέπει να ανανεώνεται το πρόγραμμά σας - ετιαρίες κοιτάξτε, το πρόγραμμα στο οποίο θα επενδύσετε θα σας κρατήσει τουλάχιστον για 1,5 χρόνο χωρίς προβλήματα συμβατοτητας (άρα χωρίς επιπρόσθετο κόστος συντήρης, εκπαίδευσης κ.λπ.).

Μόνο τότε θα δούμε πληθώρα (και όχι μερικά, στα δάκτυλα μετρούμενα, όπως συμβαίνει σήμερα) σοβαρών προγραμμάτων και παιχνιδιών.

Σεβαστή άποψη, αν και διαφωνώ. Και διαφωνώ γιατί γίνεται προσπάθεια να εφαρμόστούν πολιτικές κλειστού κώδικα σε έναν χώρο που επικρατεί ελευθερία και εθελοντισμός. Κατά την γνώμη μου, είναι λάθος αντίληψη το όλο θέμα.

 

Α, και κάτι τελευταίο. Αφού το ubuntu έχει βλέψεις να βγάλει και χρήμα ( δεν είναι κακό, απλά με λάθος τρόπο κατά την γνώμη μου) ας αναλάβεi και την τεχνική υποστήριξη του Ubuntu που θα έρχεται προεγκατεστημένο σε ένα pc. Εννοείται ότι σε αυτή την περίπτωση δεν θα είναι δωρεάν το εγκατεστημένο OS. 

ΥΣ: Η αναφορά μου στο ubuntu είναι μόνο για παράδειγμα. 

@mitsaras77,
Όντως σε παρανόησα... Προφανώς και η Dell (και η κάθε Dell) θα χτίσει ένα σύστημα σε υλικό που υποστηριζεται και γι' αυτό η ανάπτυξη του πυρήνα είναι καίριας σημασίας και για τους παλιούς και για τους νέους χρήστες. Εξάλλου αφού είναι υποχρεωμένη να παρέχει περιορισμένη χρονικά τεχική υποστήριξη θα επενδύσει σε υποσυστήματα που λειτουργούν απροβλημάτιστα, ώστε να αποφύγει τόσο πρόσθετο το κόστος όσο και πλήγμα στην φήμη της.

Όταν όμως η κουβέντα έρχεται στους λόγους που το Linux δεν διαδίδεται εύκολα και γρήγορα, δηλαδή στο θέμα που έθεσε ο Δημήτρης στο editorial, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι η παρατηρούμενη "πολυνομία" (που αποτελεί εξάλλου και πυρήνα της φιλοσοφίας του ΕΛ/ΛΑΚ) αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα. Εάν πράγματι θέλουμε να δούμε είτε ραγδαία εξάπλωση του Linux είτε εμφάνιση μεγάλων εφαρμογών ή προγραμματιστών, υποχρεωτικά θα πρέπει να τεθούν (ευρεία έστω) όρια, τα οποία εάν τηρηθούν από έναν προγραμματιστή η εφαρμογή του θα τρέξει σε όλες τις διανομές και στις τελευταίες εκδόσεις τους.

Εάν αντίθετα η ραγδαία διάδοση δεν μας ενδιαφέρει, τότε το παρόν μοντέλο είναι ολοκληρωμένο και αποδοτικό. Αλλά θα πρέπει να πάψουμε να ενοχλούμαστε από φαινόμενα σαν αυτό που περιέγραψε ο Δημήτρης ή να γκρινιάζουμε που δεν έρχονται εύκολα νέοι χρήστες.

Με χαρά σας αναγγέλλω ότι η αναμονή τελειώνει. Θα πάρουμε στα χέρια μας την δόση...ε, συγνώμη... το τεύχος 11 του Linux Inside στις 7 Ιανουαρίου με mega αφιέρωμα στο Linux Gaming και έναν ορυμαγδό από άρθρα για να "ρουφάτε" μέρες και μήνες!

Σημειώστε τη μέρα: 7 Γενάρη.

Ξεκανονίστε ραντεβού, πάρτε άδεια, δώστε τα παιδιά σε baby sitter. Το επόμενο τεύχος έρχεται... :)

Επειδή δεν το γνωρίζω (θα έπρεπε βέβαια να είχε κυκλοφορήσει, αλλά δεν το ξέρω) καλύτερα είναι να στείλεις ένα email (μενού Το περιοδικό -> Επικοινωνία με παραλήπτη το Τμήμα Κυκλοφορίας) για να σου πουν τι παίζει.