Ήδη από το πρώτο τεύχος του Linux Inside ξεκίνησε από το συντάκτη Νίκο Ρούσσο μια συζήτηση σχετικά με την ιδέα μιας επίσημης (πιστοποιημένης) διανομής Linux για την Ελλάδα. Κατ'αρχάς, θα συμφωνήσω ότι το ανοιχτό λογισμικό θα έπρεπε να είναι μέσα στις επιλογές της δημόσιας διοίκησης. Και μάλιστα όχι απλά θα έπρεπε να είναι μέσα στις επιλογές της, αλλά θα έπρεπε να είναι στην κορυφή της λίστας των εναλλακτικών της.
Δραστηριοποιούμαι στον ακαδημαϊκό τομέα και συγκεκριμένα στο χώρο των Συστημάτων Υποστήριξης Αποφάσεων (Decision Support Systems - DSS) - διδάσκω το εργαστήριο του μαθήματος αυτού σε δυο τμήματα του ΤΕΙ Λάρισας. Η τριβή μου με το μάθημα, αλλά και με τις προσπάθειες που έχουν γίνει σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη σχετικού λογισμικού μου έχουν καταστήσει σαφή τα εξής πράγματα:
- Το ιδιοταγές λογισμικό του συγκεκριμένου τομέα είναι συνήθως ακριβό και περιθωριακό - ο κόσμος των επιχειρήσεων, για παράδειγμα, δεν έχει ιδέα για το αν υπάρχει τέτοιου είδους λογισμικό και σε τι μπορεί να τους χρησιμεύσει. Αυτό δεν ισχύει μόνο για απλούς εμπόρους (που κάποιες αποφάσεις τους, όπως π.χ. το ποιων εταιριών προϊόντα αξίζει να αντιπροσωπεύσουν, θα μπορούσαν να λυθούν και στο LibreOffice Calc με μια απλή υλοποίηση της ELECTRE I), αλλά ακόμη και για ασφαλιστικές εταιρίες που καλούνται να αποφασίσουν αν θα αναλάβουν συγκεκριμένους κινδύνους (μιλώ για τον τομέα της αντασφάλισης - underwriting).
- Παλαιότερες προσπάθειες ιδιοταγούς αλλά ταυτόχρονα freeware λογισμικού (όπως οι εφαρμογές που ανέπτυξε το LAMSADE του πανεπιστημίου Paris-Dauphine) έχουν πάψει να υποστηρίζονται εδώ και σχεδόν 15 χρόνια, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να τρέξουν στα περισσότερα σημερινά Microsoft-based συστήματα, χάρη και στις άοκνες προσπάθειες της ίδιας της Microsoft να εξαλείψει την προς τα πίσω συμβατότητα από τα πιο πρόσφατα λειτουργικά της.
Αυτές οι δυο διαπιστώσεις με οδήγησαν στα εξής συμπεράσματα:
- Στον επιστημονικό χώρο, δεν αρκεί απλά να δημοσιεύσεις έναν αλγόριθμο (τα πράγματα βέβαια γίνονται χειρότερα όταν έχουμε να κάνουμε με γαλλικά πανεπιστήμια, τα οποία, λόγω του γνωστού γαλλικού εθνικισμού και σνομπισμού, παλαιότερα δεν δημοσίευαν άρθρα στα αγγλικά) για να μπορέσει κάποιος τελειόφοιτος, μεταπτυχιακός φοιτητής ή υποψήφιος διδάκτορας να ετοιμάσει αργότερα μια νέα υλοποίησή του. Θα του κάνεις τη ζωή πολύ πιο εύκολη αν δημοσιεύσεις τον πηγαίο κώδικα.
- Όταν μιλάμε για πηγαίο κώδικα, δεν εννοούμε αηδίες όπως Visual Basic. Έχω κουραστεί αφάνταστα να προσπαθώ να κάνω παλιές εφαρμογές γραμμένες σε Visual Basic 3, σε Visual Basic 4.x και δε συμμαζεύεται να δουλέψουν σε σύγχρονα μηχανήματα. Αν γκρινιάζουμε μια φορά για "dependency hell" στο Linux, στις γλώσσες προγραμματισμού της Microsoft γίνεται των ελληνικών αμυντικών δαπανών το κάγκελο. Θες να γράψεις πηγαίο κώδικα; Χρησιμοποίησε μια γλώσσα που να αποτελεί πραγματικό industry standard. C, C++, Java, python, LISP, Prolog, Fortran - όχι γλώσσα που να είναι δέσμια συγκεκριμενου λειτουργικού συστήματος όπως η Visual Basic ή APIs που απαιτούν συγκεκριμένο λειτουργικό σύστημα και συγκεκριμένο browser (μιλώ για το ActiveX).
- Με δεδομένο ότι στην επιστήμη δεν υπάρχει παρθενογένεση, αλλά ο κάθε επιστήμονας βασίζεται σε παλαιότερες δουλειές, τις οποίες μελετά, επεκτείνει, βελτιώνει ή καταρρίπτει, δε χωράνε στον επιστημονικό χώρο ούτε πατέντες ούτε άθλιες μονοπωλιακές τακτικές σαν αυτές της Apple, της Unisys (μιλώ για τους "κυρίους" Lempel & Ziv) και της Oracle. Σιγά μην πληρώνουμε πνευματικά δικαιώματα στους απογόνους του Fibonacci ή του Νεύτωνα.
- Συνεπεία των ανωτέρω, η μόνη σοβαρή προσέγγιση στη δημιουργία επιστημονικού λογισμικού είναι το Ελεύθερο Λογισμικό - ούτε καν το "ανοιχτού κώδικα", γιατί η συγκεκριμένη "σχολή" επιτρέπει την αντιεπιστημονική και φιλική προς τα μονοπώλια (άρα αντίθετη με τον ελεύθερο ανταγωνισμό) ιδέα της πατέντας λογισμικού.
Δεν είναι όμως μόνο εκεί το ζήτημα. Το ιδιοταγές λογισμικό (λειτουργικά συστήματα, εφαρμογές γραφείου, επιστημονικό λογισμικό) μας καθιστά δέσμιους της εκάστοτε επιχείρησης. Στο τεύχος 99 (σελ. 20) του Linux User, o Richard Hillesley είπε ανοιχτά ότι τα "de facto" κλειστά πρότυπα αρχείων (.doc, .docx, m-files του MATLAB) εγκυμονούν τον κίνδυνο της de facto απώλειας δεδομένων. Τα de facto πρότυπα αρχείων κυριαρχούν λόγω της μονοπωλιακής θέσης μιας εταιρίας που αναπτύσσει ένα συγκεκριμένο λογισμικό. Παλιά κυριαρχούσε το WordPerfect. Το θυμάται κανένας; Πιο παλιά, μια από τις default επιλογές για επεξεργασία κειμένου στο χώρο του MS-DOS ήταν το Professional Write. Το θυμάται κανείς; Δε νομίζω. Ποιος εγγυάται ότι το σημερινό de facto πρότυπο θα κυριαρχεί και αύριο και μεθαύριο και μετά από είκοσι ή τριάντα χρόνια; Και ποιος μας εγγυάται ότι τότε τα συγκεκριμένα αρχεία θα μπορούν να διαβαστούν από κάποια εφαρμογή του συγκεκριμένου κλάδου; Κανείς.
Το δημόσιο βέβαια έχει κάθε λόγο να θέλει μακροπρόθεσμη συμβατότητα για τα δεδομένα του. Κι ένας επιστήμονας το ίδιο! Θα θελήσει να ανατρέξει ενδεχομένως σε ένα άρθρο που έγραψε ο ίδιος (ή κάποιος άλλος) πριν από δεκαπέντε, είκοσι, τριάντα χρόνια. Ακόμα και σήμερα, φοιτητές της Επιχειρησιακής Έρευνας μελετούν τον αλγόριθμο Simplex του Dantzig. Είναι επίκαιρος. Χρειαζόμαστε πρότυπα αρχείων που θα διατηρούν την ισχύ τους για πάρα πολλά χρόνια. Που θα είναι ανοιχτά. Που θα επιτρέπουν - χωρίς πατέντες και άλλες σαχλαμάρες που επινοήθηκαν για να ταΐζουν χαραμοφάηδες επιγόνους ("χήνες του Καπιτωλίου" τους αποκαλώ συνήθως) και δικηγόρους του χώρου του copywrong και του patent trolling - στον καθένα να αναπτύξει νέες εφαρμογές ανάγνωσης, δημιουργίας και επεξεργασίας τέτοιων αρχείων. Πρότυπα που δεν θα εξαρτώνται από τις ορέξεις ή από την τύχη οποιασδήποτε εταιρίας.
Επίσης, είναι το θέμα της ασφάλειας. Είστε σίγουροι ότι μπορείτε να εμπιστευτείτε την Adobe; Η προηγούμενη έκδοση του καρκίνου που λέγεται Flash ήταν ελβετικό τυρί σε θέματα ασφαλείας. Αφήστε που κρέμαγε πιο συχνά κι από κακοσυντηρημένο αγγλικό αυτοκίνητο της εποχής της British Leyland. Ή μήπως ξεχνάμε ότι το Photoshop (όπως ακριβώς και τα Windows & το MS Office) ελέγχει τον υπολογιστή σας σε τακτά χρονικά διαστήματα για το αν υπάρχει πειρατική κόπια κάποιου λογισμικού της συγκεκριμένης εταιρίας, στην οποία και προωθεί τα ευρήματα "διά τα περαιτέρω"; Ποιος σας εγγυάται ότι ο κλειστός κώδικας είναι ασφαλής ή δεν έχει spyware που λειτουργεί για την εξυπηρέτηση εταιρικών ή ακόμη και κρατικών συμφερόντων που κινούνται στα όρια της νομιμότητας και σαφώς εκτός κάθε ηθικού ορίου;
Για να μην πω τίποτε για το γαϊτανάκι των αναβαθμίσεων - σε λογισμικό και υλικό - στο οποίο μας αναγκάζει το ιδιοταγές λογισμικό. Για να ανοίξει κανείς αρχεία .docx χρειάζεται τουλάχιστον MS Office 2003 - οι προηγούμενες εκδόσεις ή πρέπει να δεχθούν patch ή να αντικατασταθούν. Και κάθε νέα έκδοση ιδιοταγούς λογισμικού συχνά είναι πολύ βαρύτερη από την προηγούμενη, πολύ πιο αργή και απαιτεί πολύ πιο ισχυρό υπολογιστή. Άρα επιβαρύνεστε όχι μόνο με το κόστος της αναβάθμισης του λογισμικού (το οποίο είναι υπερκοστολογημένο και υπερτιμολογημένο μέχρι αηδίας - ειδικά η Autodesk και η Mathworks το έχουν πατρατραβήξει), αλλά και του υπολογιστή. Συχνά μάλιστα η "μαμά" εταιρία αναγκάζει τους χρήστες σε αναβάθμιση παύοντας την υποστήριξη και την παροχή ενημερώσεων μετά από ένα παράλογα μικρό χρονικό διάστημα.
Αν αυτή η δαπάνη είναι δυσβάσταχτη για τον ιδιώτη, πώς νομίζετε ότι είναι τα πράγματα για το χώρο της δημόσιας διοίκησης; Ειδικά στον ταλαίπωρο χώρο της εκπαίδευσης, έχουμε πια την πολυτέλεια να πετάμε λεφτά σε πανάκριβο ιδιοταγές λογισμικό; Ακόμη και μέσω ΕΠΕΑΕΚ, οι πόροι είναι περιορισμένοι! Μπορεί ένα μηχανογραφικό κέντρο ενός πανεπιστημίου (ειδικά τώρα που ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-Λά.Ο.Σ. καταργούν το ακαδημαϊκό άσυλο - τάχατες εν ονόματι της "καταπολέμησης" των "κακών" αριστερών και αναρχικών - κι ανοίγουν τις πόρτες στους απατεώνες της "αντιπειρατικής" αστυνόμευσης, π.χ. IFPI, ΑΕΠΙ και το κακό συναπάντημα) να αντέξει τη δαπάνη για εκατό ή διακόσιες άδειες Microsoft Windows 7 Ultimate τη στιγμή που οι προϋπολογισμοί - εν ονόματι της δικτατορικής και αντίθετης με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων μνημονιακής πολιτικής - έχουν κοπεί μέχρι και κατά 60%;
Η απάντηση είναι όχι.
Η μόνη λύση είναι το Ελεύθερο Λογισμικό. Αλλά διαφωνώ ως προς το "επίσημο". Γιατί ένα διεφθαρμένο κράτος, του οποίου οι "λειτουργοί" δέχονται "δωράκια" από διάφορες εταιρίες (Siemens, Daimler-Benz, MAN, HDW, Lockheed-Martin, Rosoboronexport κλπ) για να ευνοήσουν συγκεκριμένα προϊόντα, ακόμη κι αν είναι εκτός προδιαγραφών, δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να δεχθεί να προωθήσει κάτι τέτοιο. Στην καλύτερη περίπτωση θα δώσει ένα κονδύλι, θα πάρουν διάφοροι μανδαρίνοι τη μίζα τους για να "ζμπρώξουν" την πρόταση, θα μπουν και μερικοί τεμπελχανάδες μέσα στο project σε διευθυντικές μάλιστα θέσεις και θα το καταστρέψουν.
Μόνον η ελληνική κοινότητα Linux μπορεί, υπό προϋποθέσεις όμως, να ξεκινήσει και να κρατήσει μια τέτοια προσπάθεια, πιθανώς μάλιστα στήνοντας και μια συνεταιριστικού τύπου (στα πρότυπα της Mondragon) εταιρία για την υποστήριξη και χρηματοδότηση του project. Σε επόμενη ανάρτηση θα αναφερθώ σ'αυτές τις προϋποθέσεις.
- Συνδεθείτε ή εγγραφείτε για να σχολιάσετε
Σχόλια
έγραψες
Η ανταλλαγή άρθρων μεταξύ δυο αρθρογράφων στα δυο τελευταία τεύχη του Linux Inside (του Νίκου Ρούσσου, στο τεύχος 3, και του Σιμου Ξενιτέλλη, στο τεύχος 4) με έπεισε για μία ακόμη φορά ότι ο σημαντικότερος λόγος για τον οποίο το Linux δεν έχει πείσει το κοινό δεν είναι ούτε η Microsoft με τις μίζες της προς το αμερικανικό Κονγκρέσο ούτε η Apple και τα patent trolls, αλλά η κακή - ή μάλλον άθλια - πλευρά της ίδιας της κοινότητας του Linux, κάτι που αποτυπώθηκε πάρα πολύ εύστοχα και γλαφυρά και στο άρθρο του Κωνσταντίνου με τίτλο "Οπαδισμός και φανατισμός για τις Linux διανομές;". Λυπάμαι πάρα πολύ, αλλά θα πρέπει αυτή η ποδοσφαιρικής καταγωγής νοοτροπία να εξαλειφθεί ΧΘΕΣ. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για το βλακώδη ελιτισμό που διακατέχει κάποιους που την έχουν δει "1337 h4x0rz" και περιφρονούν τους καινούργιους χρήστες και τους επαγγελματίες που θέλουν τα πλεονεκτήματα του Linux (αξιοπιστία, σταθερότητα, χαμηλό κόστος κτήσης και χρήσης, διαλειτουργικότητα με ανοιχτά πρότυπα), αλλά δεν είναι πρόθυμοι (και γιατί θα έπρεπε άραγε;) να ανεχθούν να τους αντιμετωπίζει αφ'υψηλού ο οποιοσδήποτε ή/και να υποχρεώνονται κάθε τόσο να ψάχνουν dependencies κλπ. Αυτοί οι ελιτιστές της κακιάς ώρας (οι οποίοι μάλιστα σε αρκετές κοινότητες θεωρούνται - άγνωστο γιατί - ηγέτες) διώχνουν κόσμο. Ομοίως, θα πρέπει να αποβληθεί η νοοτροπία που λέει ότι "η ομάδα ανάπτυξης ενός project" (Gnome, KDE, Unity, LibreOffice, OpenOffice, GIMP κ.ο.κ.) είναι αλάνθαστη, αυτή παίρνει αποφάσεις κι όχι οι χρήστες" - δηλαδή οι χρήστες θα πρέπει να βγάλουν το σκασμό και να δεχτούν ό,τι φτιάξουν οι developers.
Αν αυτά τα απαράδεκτα και άθλια στοιχεία συμπεριφοράς και οι εκφραστές τους δεν αποβληθούν κλωτσηδόν ΧΘΕΣ από την κοινότητα του Linux, το Linux δε θα κερδίσει ΠΟΤΕ τη μάχη του desktop. Θα γίνω πάρα μα πάρα πολύ κακός τώρα, περισσότερο απ'όσο είμαι στις υπόλοιπες αναρτήσεις μου.
Θα τα αναλύσω εκτενέστερα πιο κάτω, ξεκινώντας από τον ελιτισμό και την "developers are always right" νοοτροπία και καταλήγοντας στον οπαδισμό, καταδεικνύοντας βέβαια το πόσο βλαπτικές είναι αυτές οι τρεις νοοτροπίες που αρμόζουν μόνο σε κρετίνους κι όχι σε άτομα που θέλουν να λένε ότι είναι... ανοιχτόμυαλα.
Κατ'αρχάς, η εποχή που η κατοχή Η/Υ ήταν προνόμιο σχολών πληροφορικής και μεγάλων επιχειρήσεων και κρατικών φορέων έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί, όπως ακριβώς έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί και η εποχή που τα αυτοκίνητα ήταν ουσιαστικά άμαξες χωρίς άλογα, αλλά με καπώ και μηχανή ανάμεσα στους μπροστινούς τροχούς, και αποτελούσαν προνόμιο των (πολύ) πλουσίων. Σήμερα, οι Η/Υ είναι κτήμα του καθενός. Η/Υ θα βρείτε στο μαγαζί απ'όπου ψωνίζετε ρούχα, στο ψιλικατζίδικο που πάτε για μπύρες, εφημερίδες και πατατάκια, στο ΤΕΙ, στο πανεπιστήμιο, στο σχολείο - κυριολεκτικά παντού.
Αυτό σημαίνει ότι οι χρήστες Η/Υ δεν είναι πια μια "επίλεκτη" ομάδα που αποτελείται από ιδιοφυΐες και διάνοιες που αλληλοθαυμάζονται ή ξεκατινιάζονται, ανάλογα με τα συμφέροντά τους, αλλά ένα πολύ ετερόκλητο πλήθος, στο οποίο θα βρείτε τη γραμματέα ενός ασφαλιστικού γραφείου που μπορεί να έχει τελειώσει "διοίκηση επιχειρήσεων" σε ΑΕΙ, ΤΕΙ ή (Ι)ΙΕΚ και δεν ξέρει από ρυθμίσεις λογισμικού, τον διευθυντή ενός τραπεζικού υποκαταστήματος που είναι 50 ετών, οικονομολόγος, έμαθε πώς ν'ανοίγει Firefox πριν από δυο μήνες και πληκτρολογεί με το δείκτη του δεξιού χεριού, τον καθηγητή του Χ ή του Ψ πανεπιστημίου που αναθέτει τη χαμαλίκα (συγγραφή άρθρων και σημειώσεων - ακόμη και κεφαλαίων βιβλίων του - , διοργάνωση συνεδρίων και σεμιναρίων, τη "βρώμικη δουλειά" της έρευνας, δηλαδή το σπαζοκεφάλιασμα και τη γραφειοκρατία) στους μεταπτυχιακούς του κι αυτός χρησιμοποιεί τον υπολογιστή κυρίως για ανάγνωση άρθρων σε μορφή pdf, αποστολή e-mail και ως jukebox, το φοιτητή που την ώρα του εργαστηρίου παίζει τις αηδίες της Zynga στο Facebook, τον αρχιτέκτονα που θέλει να σχεδιάσει ένα σπίτι, τον πολιτικό μηχανικό που θέλει να κάνει μια δομική μελέτη, τον προγραμματιστή, αλλά και το σκληροπυρηνικό χακερά που ζει για τη "μαγική τέχνη" της Πληροφορικής.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, είναι μεγάλη βλακεία να παραπονιόμαστε ότι δε μπορούμε να κερδίσουμε τη μάχη του desktop και ταυτόχρονα να αντιμετωπίζουμε υποτιμητικά όποιους χρήστες ξέρουν λιγότερα από εμάς ή δεν είναι διατεθειμένοι κάθε λίγο και λιγάκι να μπλέκουν με CLI, ακόμη κι αν έχουν τις γνώσεις για κάτι τέτοιο.
Ένας επαγγελματίας χρήστης Η/Υ έχει ανάγκη από ταχύτητα, αξιοπιστία, σταθερότητα και ασφάλεια. Όταν λέω ταχύτητα, δεν εννοώ μόνο το να έχουμε καλούς οδηγούς ή καλογραμμένο λογισμικό που να αξιοποιεί σωστά τους πόρους του συστήματος. Εννοώ να μπορεί ο χρήστης να κάνει τις εργασίες του γρήγορα. Με ένα κλικ, αν είναι δυνατόν.
Σήμερα παρακολούθησα στο Twitter μια ανεκδιήγητη στιχομυθία μεταξύ ενός Έλληνα υποστηρικτή ή μέλους των Anonymous κι ενός ανόητου και άφρονα αγγλόγλωσσου (πιθανώς Αμερικανού) υποστηρικτή του Gnome 3. Να μιλήσουμε ανοιχτά: Το Gnome 3, στην προσπάθειά του να μοιάσει με το (κουτσουρεμένο λόγω ανυπαρξίας πληκτρολογίου και ποντικιού) UI ενός tablet ή ενός smartphone, αφαίρεσε παραγωγικότητα και δυνατότητες παραμετροποίησης από τον χρήστη. Η αφαίρεση της Window list αφαίρεσε από το χρήστη τη δυνατότητα να κάνει αμέσως κλικ στο κουμπί που αντιστοιχεί στο τάδε ή στο δείνα παράθυρο. Μη μου πει κανείς τη βλακεία "μα υπάρχει το Alt-Tab". Τέτοιες "εξυπνάδες" αποτελούν προσβολή για τη νοημοσύνη μας. Θα κάνεις δηλαδή Alt-Tab μέχρι να βρεις την εφαρμογή που θέλεις; Θ'ανοίξεις την προβολή όλων των εφαρμογών και θα επιλέξεις αυτήν που θες με το ποντίκι; Αυτά είναι βλακείες! Το Gnome 2.32, το KDE, ακόμα και τα Windows επιτρέπουν άμεση μετάβαση από τη μία εφαρμογή στην άλλη. Μια κίνηση του καρπού κι ένα κλίκ. Το Alt-Tab είναι ένα παρατεταμένο πάτημα πλήκτρου, δεύτερο πάτημα (το δεύτερο πλήκτρο) και μετά τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, έκτο... Σοβαρά, ποιον κοροϊδεύουν οι υπέρμαχοι της κατάργησης της Window list; Μήπως να πω για την εναλλαγή workspaces; Όσο δε για την παραμετροποίηση, οι "παντογνώστες", "αλάθητοι" (ώπα μεγάλε, ποιος είσαι; Ο Πάπας;) και 1337 developers που πάντα και χωρίς καμία εξαίρεση ξέρουν τι χρειαζόμαστε καλύτερα απ'ό,τι το ξέρουμε εμείς, το λένε ξεκάθαρα ότι δεν θέλουν να προσθέσουν ξανά τέτοιες δυνατότητες, γιατί την είδανε Apple και θέλουν να μας φορτώσουν μια "επίσημη" εμφάνιση για το Gnome 3. Τέτοιες εξυπνάδες έκανε και η Google με το Android 3.0 Honeycomb (το οποίο δεν είναι πραγματικά Open Source, αλλά είναι πότε ανοιχτό και πότε κλειστό ανάλογα με το τι θέλει η Google - σχεδόν σαν το δράκο του Schrödinger). Λυπάμαι, αλλά τέτοιες νοοτροπίες δε συνάδουν με το ελεύθερο λογισμικό. Θα συμφωνήσω με τον Anonymous ότι τέτοιες νοοτροπίες καταλήγουν σε παραβίαση της Freedom 0 και της Freedom 1. O fanboy του Gnome 3 αποκάλυψε στο τέλος τον πραγματικό ελιτίστικο εαυτό του. Όταν ο Έλληνας χρήστης του είπε ότι η αφαίρεση των δυνατοτήτων παραμετροποίησης και των σχετικών εργαλείων είναι αφαίρεση λειτουργικότητας, του είπε ότι μπορεί πάντα να παρέμβει στον κώδικα κι ότι όποιος "φοβάται να λερώσει τα χέρια του" δεν πρέπει να χρησιμοποιεί Linux κι ότι το Linux δεν είναι για άσχετους.
Εξακολουθείτε να απορείτε γιατί δεν πείθει το Linux;
Επίσης, διαβάζοντας τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Ξενιτέλλης στο τεύχος 4, καταλαβαίνω ότι το Ubuntu είναι Open Source και όχι Open Core. Δεν είμαι οπαδός του Ubuntu, ούτε είμαι οπαδός κάποιας διανομής. Οι διανομές του Linux για μένα είναι απλά διαφορετικά πακεταρίσματα, τα οποία - για μένα πάντα - είναι εργαλεία για να κάνω τη δουλειά μου. Δε συμφωνώ με ενέργειες των υπευθύνων της Χ ή της Ψ διανομής; Διατηρώ το δικαίωμα να εκφράσω απερίφραστα, ανοιχτά, χωρίς λογοκρισία τη γνώμη μου. Με βολεύει (προς το παρόν) η Χ ή η Ψ διανομή; Θα τη χρησιμοποιήσω. Παύει να με βολεύει; Πάω αλλού. Η διαμάχη μεταξύ των οπαδών των διαφόρων διανομών είναι ηλίθια και γελοία.
Ας δούμε επίσης το αν μια διανομή έχει δικαίωμα να πουλά ή να διαθέτει για κατέβασμα κλειστό λογισμικό. Ναι, το έχει. Στον ίδιο τον πυρήνα του Linux δεν υπάρχουν "binary blobs" για να λειτουργήσουν συσκευές ασύρματης δικτύωσης κλπ; Δε βλέπω κανέναν να παραπονιέται. Όλοι θέλουμε τη γρήγορη αναγνώριση του Wi-Fi, αλλά δε θέλουμε να σκεφτόμαστε ότι τη χρωστάμε σε ένα binary blob που ενσωμάτωσε το kernel.org στον πυρήνα. Όπως φουσκώναμε από εθνική περηφάνια για τα ντοπέ μετάλλια της άρσης βαρών, αλλά και του Κεντέρη και της Θάνου, αλλά μας έπιασε η υποκριτική και φαρισαϊκή μας αιδώς όταν αποκαλύφθηκε ότι όλα ήταν καραντοπέ (λες και υπάρχει άνθρωπος στον πρωταθλητισμό που να μη χαπακώνεται) - κι εμείς με την υποκρισία μας αποκαλύψαμε πόσο άδεια είναι τα σώβρακά μας. Όπως έλεγε τότε ο Διονύσης Χοϊδάς για το σκάνδαλο της ντόπας (στη στήλη του στο περιοδικό Drive), μας αρέσει το αρνάκι γάλακτος, αλλά σιχαινόμαστε το χασάπη που μας το παρέχει. Είμαι κατά του κλειστού λογισμικού. Αλλά θα το χρησιμοποιήσω αν είναι απαραίτητο. Αντικειμενικά, οι ιδιοταγείς οδηγοί που παρέχει η AMD για την κάρτα γραφικών μου είναι πολύ ανώτεροι από τους αντίστοιχους open source που είχε μέσα το OpenSUSE 11.4 (το οποίο πάντως με Gnome 2.32 και πυρήνα 3.0.1-40 από το αποθετήριο Tumbleweed δεν ξεκίναγε το γραφικό περιβάλλον όταν έβαλα τους ιδιοταγείς) και το Ubuntu 10.10. Ανάλογα είναι δυστυχώς τα πράγματα με τα φορμά DVD, Blu-Ray και MP3. Τα ίδια ισχύουν και για τον καρκίνο που ακούει στο όνομα Flash.
Γιατί λοιπόν να μην έχω τη δυνατότητα να τα χρησιμοποιήσω; Τι βλακώδεις ηθικολογίες είναι αυτές; "Ντροπή στην Canonical που έχει κλειστό λογισμικό (οδηγούς, Adobe Flash, λογισμικό για αναπαραγωγή DVD, MP3 κλπ) στα αποθετήριά της!" Ανάλογο κλειστό λογισμικό έχει και η OpenSUSE! Και το PC-BSD εγκαθιστά το (κλειστό) Flash. Σιγά τα ωά.
Ή μήπως είναι ηθικά επιλήψιμο για μια διανομή να δίνει στο χρήστη τη δυνατότητα να αγοράσει λογισμικό τρίτων από εκείνη;
Πόσο εκτός πραγματικότητας, πόσο εκτός τόπου και χρόνου πρέπει να είναι κανείς για να νομίζει ότι το εμπορικό λογισμικό δεν έχει θέση στο Linux, την ώρα που το ίδιο το Free Software Foundation το λέει ξεκάθαρα ότι αποδέχεται την εμπορική διακίνηση λογισμικού; Σύμφωνοι, προτιμούμε ελεύθερο κι όχι κλειστό. Αλλά το ελεύθερο ή/και ανοιχτού κώδικα λογισμικό μπορεί μια χαρά να διατίθεται και εμπορικά. Free as in free speech, not as in free beer. Το είπε ο ίδιος ο Stallman σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Linux Format.
Προτιμώ μέρος των χρημάτων που θα δώσω για μια εφαρμογή (αν και όταν αγοράσω) για να υποστηριχθεί μια διανομή Linux. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι συμφωνώ και με όλες τις ενέργειες της Canonical. Η κατάργηση της υποστήριξης για το Open Sound System ήταν τεράστιο φάουλ. Εργονομικά, η μετακίνηση των κουμπιών ελαχιστοποίησης, μεγιστοποίησης και κλεισίματος παραθύρων ήταν βλακώδης. Το Unity είναι αργό και αναξιόπιστο. Και δε μου αρέσει το ότι στα αποθετήριά της δεν υπάρχουν πρόσφατες σταθερές εκδόσεις εφαρμογών, ούτε τα εξάμηνα διαστήματα μεταξύ εκδόσεων, γιατί οδηγούν σε βιαστικά λανσαρίσματα.
Ούτε βέβαια είναι αλάθητες οι άλλες διανομές. Αλίμονο. Η κάθε μια έχει προτερήματα, αλλά και ατέλειες. Το θέμα είναι να μάθουμε από τα σωστά και τα λάθη και τελικά να φτιάξουμε κάτι καλύτερο. Πιο ισχυρό. Πιο γρήγορο. Πιο χρηστικό. Πιο ελεύθερο. Πιο αξιόπιστο. Αλλά με οπαδισμούς, παρωπίδες, παρανοήσεις, βεντετισμούς, ελιτισμούς, εγωισμούς του στυλ "δε θα μου πουν οι χρήστες τι θέλουν, αλλά ΕΓΩ αποφασίζω γιατί ΕΓΩ είμαι ο developer" κλπ, το Linux και το ΕΛΛΑΚ θα παραμείνουν στο περιθώριο.
Σίγουρα σας έκανα την καρδιά περιβόλι. Μερικοί - που σίγουρα αναγνωρίζουν τους εαυτούς τους στα γραφόμενά μου - ίσως να ετοιμάζονται για flame war. Καλύτερα να σκεφτούν πού κάνουν λάθος και ζημιά με τη νοοτροπία τους και να αναλογιστούν τις απαιτήσεις του χρήστη και δη του επαγγελματία που δεν έχει χρόνο για χάσιμο ούτε διάθεση ν'ασχολείται με τις ιδιοτροπίες του εκάστοτε developer. Όσο δε για τους ελιτιστές, αυτοί τα κουβαδάκια τους και σ'άλλη παραλία. Ζημιά κάνουν κι όχι καλό.
Θα συνεχίσω την ανάλυσή μου και σε επόμενες αναρτήσεις...
Καταρχήν συμφωνώ σε μεγάλο βαθμό με το πρώτο κείμενο που δημοσίευσες. Στο δεύτερο μέρος όμως επέτρεψε μου να έχω κάποιες ενστάσεις. Δεν συμφωνώ πως η ανταλλαγή άρθρων μεταξύ του Σίμου Ξενιτελλή και του Νίκου Ρούσσου είχε κάτι το φοβερά αρνητικό. Παρέθεσαν τα επιχειρήματα τους και όλοι μάθαμε κάτι ή βγάλαμε τα συμπεράσματα μας. Είναι φυσιολογικό και υγιές να διαφωνούμε αρκεί να μην περνάμε στα άκρα.
Όσον αφορά τώρα τον ελιτισμό, ίσως να ίσχυε πριν κάποια χρόνια. Πλέον το Linux έχει γίνει πολύ εύχρηστο και δεν απαιτεί κάποιες ιδιαίτερες ικανότητες. Σε αυτόν το τομέα, παρόλο που δεν είμαι οπαδός του, βγάζω το καπέλο στο Ubuntu. Όχι τόσο για την ευχρηστία του, αλλά επειδή η κοινότητα του απαντά στους αρχάριους σε πολύ απλή γλώσσα.
Αν πάντως θες να δεις τι πραγματικά σημαίνει ελιτισμός θα σου πρότεινα να εγκαταστήσεις OpenBSD και στη συνέχεια να επικοινωνήσεις με την κοινότητα του διατυπώνοντας απορίες. Να σου αναφέρω προσωπικό περιστατικό; Σε συζήτηση εκφράστηκα με καλά λόγια για το συγκεκριμένο λειτουργικό λέγοντας πως είναι ασφαλές, γρήγορο και καλά οργανωμένο. Όταν έκανα το "λάθος" να ρωτήσω τι γίνεται με το Flash, δέχτηκα μια απίστευτη επίθεση του στυλ "Μα καλά εσύ δεν ενδιαφερόσουν για την ασφάλεια; Τι το θες το Flash;" Και πάλι δεν τους θεωρώ ελιτίστες αλλά άτομα με διαφορετική νοοτροπία και προσανατολισμό.
Απο κει και πέρα όλα είναι σχετικά. Για παράδειγμα ο Shutlleworth είναι "δικτάτορας" και δεν ακούει τους χρήστες, αλλά το Ubuntu είναι η πιο δημοφιλής διανομή. Στο Debian ακούνε τους χρήστες αλλά την τελική απόφαση την παίρνουν πάντα οι "ειδικοί". Στο Slackware είναι ισόβιος "δικτάτορας" ο Pat και τελικά είναι μια απο τις λίγες διανομές που άντεξαν όλα αυτά τα χρόνια. Η μακροβιότερη διανομή για την ακρίβεια.
Με λίγα λόγια θα πρέπει να βρούμε για αρχή το τι μοντέλο ταιριάζει στην Ελλάδα. Για παράδειγμα στην Τουρκία αυτή την προσπάθεια την έχει αναλάβει το κράτος. Προσωπικά δεν θα αισθανόμουν άνετα να χρησιμοποιώ μια "κρατική" διανομή, χωρίς συμμετοχή και έλεγχο απο την κοινότητα. Συν όλα αυτά που ανέφερες για τους πολιτικούς, τα κόμματα κλπ.
Γενικότερα καλό θα ήταν να βρούμε τι μας ενώνει και όχι τι μας χωρίζε και να επιμείνουμε σε αυτό. Κάτι μου λέει πάντως οτι αν φτιαχνόταν ποτέ μια ελληνική διανομή θα έπρεπε να ήταν "from scratch". Είναι κακό βέβαια να ανακαλύπτεις τον τροχό απο την αρχή, αλλά σε διαφορετική περίπτωση προβλέπω να παλεύουμε μεταξύ rpm και apt-get, KDE και Gnome κ.ο.κ.
Δεν είναι έτσι Τάκη...
Άλλα βλέπω στην κοινότητα
Φτιάξτε οι γνώστες μια από scratch να τελειώνουμε και ας κάνει και 50 χρόνια!!!
Το linux είναι ένα και δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει η "κρατική" διανομή να βασίζεται σε μια από τις ήδη υπάρχουσες...
Δηλαδή το άρθρο ανάμεσα σε Ξενιτέλλη - Ρούσσο δεν δείχνει ελιτισμό;
Κατ' αρχήν θεωρώ ότι έχει ξεκινήσει από λάθος βάση...
Ας εκμεταλλευτούμε ότι καλό υπάρχει στο linux χωρίς να ανάβουμε χαζές φωτιές...
Δεν βλέπω θέρμη όμως...
Και δεν μίλησε κανείς για την εξέλιξη της διανομής του συντοπίτη μας που είναι φτιαγμένη από scratch...
Ας πέσουν από δίπλα οι κατέχοντες να συνεργαστούν να δούμε τι θα βγεί!
Καλό κουράγιο...
Γιατί δεν ασχολούμαστε, όσοι το κατέχουν το άθλημα, με την εξέλιξη του cinux, αντί να "μαλώνουμε"..;
Μακάρι να ήξερα από προγραμματισμό, να το κάνω πρώτος!
Kathan δεν είναι και τόσο εύκολο. Εφόσον μια διανομή προορίζεται για τέτοιο σκοπό χρειάζεται μια μεγάλη ομάδα. Ειδικά αν φτιαχτεί απο την αρχή. Και μπαίνουν πολλά ζητήματα. Θα πρέπει να έχει non free blobs στον πυρήνα ή θα είναι πλήρως ελεύθερος; Τα αποθετήρια και ο server της διανομής που θα στεγάζεται και ποιός θα πληρώνει τα έξοδα; Θα έχει stable κομμάτι και testing ή θα είναι ρέουσα; Πόσα χρόνια θα δίνει αναβαθμίσεις ασφαλείας και ποιοί θα αναλάβουν αυτό το κομμάτι; Με την εγκατάσταση πακέτων τι γίνεται; Την υπογραφή των πακέτων;
Κάποιοι άλλοι μπορεί να το θεωρήσουν χάσιμο χρόνου και να προτιμούν να βασιστούν σε μια ήδη υπάρχουσα διανομή. Μια συζήτηση βέβαια δεν είναι κακό να γίνεται.
Καταλαβαίνω μια χαρά τι λες σε ό,τι αφορά τον ελιτισμό στο χώρο του OpenBSD. Δεν είναι όμως μόνο εκεί ο ελιτισμός- απλά εκεί είναι πιο έντονος, γιατί έχουν την εντύπωση που ανέφερα (σε γενικές γραμμές) προηγουμένως: "δουλεύουμε ένα niche λειτουργικό, άρα είμαστε 1337 και δεν ασχολούμαστε με n00bz ή με απλούς χρήστες που 'δε θέλουν να λερώνουν τα χέρια τους'". Οι εποχές που κάποιοι λινουξάδες λέγανε "real men only use vi" δεν είναι τόσο μακριά όσο θα θέλαμε να νομίζουμε.
Ξανατονίζω ότι ο οπαδισμός και ο ελιτισμός πρέπει να λείψουν ολοκληρωτικά. Δε μας παίρνει να παριστάνουμε τις ντίβες και τις βεντέτες, γιατί τελικά καταλήγουμε εμείς οι ίδιοι να διώχνουμε τον κόσμο που θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε. Καλό θα είναι να εξετάσουμε τα διάφορα μοντέλα ανάπτυξης:
Θα ξεκινήσω από τη στρατιωτική εποπτεία του overhyped Pardus. Προσωπικά, δε θα δεχόμουν ποτέ να χρησιμοποιήσω στο σπίτι μου ή στη δουλειά μου λειτουργικό που αναπτύσσεται από τα σώματα ασφαλείας, έστω κι αν συνεργάζεται και το ΕΔΕΤ στο project. Ποιος θα δεχόταν να έχει λειτουργικό στο οποίο να έχει βάλει το "χεράκι" της και η ΕΥΠ;
Άρα, αυτό το μοντέλο απορρίπτεται από την πρώτη κιόλας στιγμή, χωρίς δεύτερη κουβέντα. Παρόλο που μερικοί φωνάζουν "πού'σαι ρε Παπαδόπουλε", στους περισσότερους από εμάς η ιδέα και μόνο της παρέμβασης των σωμάτων ασφαλείας στην επιχειρηματική, προσωπική και πολιτική μας ζωή προκαλεί από ανατριχίλα μέχρι αηδία. Γι'αυτόν ακριβώς το λόγο προσωπικά δε θα ήθελα με τίποτα ένα στρατιωτικό/αστυνομικό κλπ Linux στους υπολογιστές μου - απλά δεν έχω καμία εμπιστοσύνη σ'αυτούς τους φορείς όσον αφορά τις ελευθερίες μου.
Τα υπόλοιπα θα τα εξετάσω - και θα είναι καλό να τα συζητήσουμε εκτενώς - σε επόμενες αναρτήσεις. Σκοπός είναι να βγάλουμε συμπεράσματα, να αποβάλουμε κακές συνήθειες, να υιοθετήσουμε ωφέλιμες συνήθειες και, τουλάχιστον όπως βλέπω από τη δική μου μεριά τα πράγματα, να προετοιμάσουμε τον κόσμο για να αποδεχθεί το Linux στο desktop του ενώ ταυτόχρονα θα ετοιμάσουμε και μια πρόταση που θα προσφέρει μια εναλλακτική τέτοια που να μην του λείψουν ούτε τα Windows ούτε το Mac OS X.
Εδώ όμως θέλω να κάνω μια μικρή παρένθεση και να σας αφήσω για λίγο: σκέφτηκε κανείς από τους developers διανομών να προσεγγίσει μικρούς, αλλά με υψηλό γόητρο, κατασκευαστές high-end audio συστημάτων για την κατασκευή Linux-based media players με υποστήριξη FLAC κλπ; Δε μιλώ για τη Bang & Olufsen βέβαια, αυτή αφ'ενός δεν ήταν ποτέ high-end (έχει φτιάξει κάποιες καλές συσκευές - κεφαλές, δυο μοντέλα πικάπ, δυο μοντέλα κασετοφώνων, δυο CD players και τα αξιοπρεπών επιδόσεων αρθρώματα ICEpower, αλλά οι περισσότερες συσκευές της είναι για σφαλιάρες), αφ'ετέρου είναι ο κατ'εξοχήν εκπρόσωπος του proprietary σε όλα τα επίπεδα. Μιλώ για εταιρίες όπως η Revox, η Nagra, η Nakamichi (που σίγουρα θέλει να ξαναμπεί καλά στο παιχνίδι), η Linn κλπ.
Μια τέτοια κίνηση θα έφτιαχνε ένα οικονομικά προσιτό και συμφέρον λογισμικό γι'αυτές τις εταιρίες και θα βελτίωνε ακόμα περισσότερο την εικόνα που έχει το κοινό για το Linux. Για σκεφτείτε το.
Προσωπικά πιστεύω για τον πυρήνα ότι ο χρήστης θα πρέπει να έχει δικαίωμα επιλογής κατά την εγκατάσταση και αναβάθμιση όσον αφορά τα non-free blobs. Υπάρχουν χρήστες που είναι διατεθειμένοι να ψάξουν τρόπους να παρακάμψουν τους περιορισμούς των ιδιοταγών προτύπων, οδηγών κλπ και να το σκαλίσουν. Υπάρχουν άλλοι που απλά θέλουν να κάνουν τη δουλειά τους και δε μπορούν ή δε θέλουν να μπουν στη σχετική διαδικασία, η οποία κρίνουν ότι θα είναι πολύ επίπονη και θα τους αποθαρρύνει τελικά.
Επίσης, κρίνω ότι κάθε κύρια έκδοση της διανομής θα πρέπει να περιλαμβάνει μόνο stable λογισμικό (καμία έκδοση beta). Να διατίθενται όμως alpha, beta και RC εκδόσεις για την αποσφαλμάτωση μέχρι την παρουσίαση νέας έκδοσης. Επίσης, κάθε κύρια έκδοση θα πρέπει να είναι rolling και μάλιστα εις το διηνεκές ή μέχρι τα σημαντικότερα στοιχεία της να καταστούν μη συντηρήσιμα. Μην ξεχνάμε ότι στη δημόσια διοίκηση και στις επιχειρήσεις μια εγκατάσταση λειτουργικού "ζει" για πέντε, έξι μπορεί και δέκα χρόνια.
Τι εννοώ; Έστω ότι βγαίνει η έκδοση 1.0 της διανομής. Την κατεβάζω και την εγκαθιστώ. Δε θέλω να περιμένω έξι μήνες ή ένα χρόνο ή ενάμιση μέχρι τη νέα έκδοση - θα εφαρμόζω τις stable ενημερώσεις από το αποθετήριο της rolling release. Κάποιος άλλος εν τω μεταξύ δε θα χρειαστεί να εγκαταστήσει την έκδοση 1.0 και μετά να κατεβάσει όλες τις ενημερώσεις και να τις εγκαταστήσει: θα μπορεί μια χαρά να πάει απευθείας στην έκδοση 1.1, 1.2 ή όποια τέλος πάντων είναι η επόμενη ή η μεθεπόμενη ή η πιο πρόσφατη.
"""Αλλά το ελεύθερο ή/και ανοιχτού κώδικα λογισμικό μπορεί μια χαρά να
διατίθεται και εμπορικά. Free as in free speech, not as in free beer. Το
είπε ο ίδιος ο Stallman σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Linux Format.""" Καλά αυτή η απόλυτη παράφραση που κάνεις μου θυμίζει οικουμενική σύνοδο όπου οι αρχιερείς θεόπνευστα παραφράζουν τα κείμενα όπως θέλουν!!! Ο Stallman εννοούσε ότι όλο το λογισμικό πρέπει να είναι εξαναγκαστικά ελεύθερο με νόμο του κράτους, ακόμη και το εμπορικό, όπως δεν μπορεί κανείς να σου πουλάει κάτι που είναι βλαβερό ή που δεν μπορείς να το κάνεις ότι θες. Έτσι το Lineage3 για παράδειγμα θα πρέπει να είναι ελεύθερο και να χρεώνει το Online πχ. 5ε το μήνα αλλά και το Distribution πχ. 5ε στο μάρκετ. Τέλος όποιος δεν έχει λεφτά να το αγοράσει το κατεβάζει ελεύθερα και δωρεάν από Repository που δεν έχει διαφήμιση εταιρίας πχ. Fedora-rpms και να το παίξει ελεύθερα σε Private-Server. Αν ο Private-Server δέχεται Donations τότε πρέπει να δώσει ένα 10% στην αρχική εταιρία, το ίδιο και τα διαφημιστικά Repos. Επίσης αν κάποιος χρησιμοποιήσει την μηχανή του παιχνιδιού για άλλο παιχνίδι τότε πρέπει να δώσει πχ. 1ε ανά εμπορική κόπια. Τελικά το νόημα είναι ελεύθερο=δωρεάν σε προσωπικό επίπεδο και επί πληρωμή σε αυτούς που το εμπορεύονται!!! Τέλος αυτό μπορεί να γίνει και στο Hardware και στη μουσική και στις ταινίες, χωρίς πνευματικά δικαιώματα!!! Και στη συνέχεια Zeitgeist!!!
Δεν θα είναι εύκολο βρε παιδιά, δεν λέω...
Γιατί να μην συνεργαστεί το αντίστοιχο τμήμα των ΑΕΙ ή και των ΤΕΙ όμως για αρχή...
Αυτή και αν θα ήταν ομάδα από developers!
Δεν θα μπορούσε να στεγαστεί στους servers του πανεπιστημίου λες..;
Θεωρείς ότι δεν θα στηρίξουν τέτοια προσπάθεια για απαγκίστρωση αν ζητηθεί..;
Τα υπόλοιπα είναι τεχνικά ζητήματα και δεν έχω γνώμη καθότι είμαι ένας απλός user και πέραν τούτου παντελώς άσχετος.
Αγγλικά τυχαίνει να γνωρίζω αρκετά καλά για να μπορώ να κατανοήσω ένα κείμενο γραμμένο σ'αυτήν τη γλώσσα και δίνω το λόγο στον ίδιο τον Richard Matthew Stallman:
https://www.gnu.org/philosophy/selling.html
Many people believe that the spirit of the GNU Project is that you
should not charge money for distributing copies of software, or that
you should charge as little as possible — just enough to cover
the cost. This is a misunderstanding.
Actually, we encourage people who redistribute
free software
to charge as much as they wish or can. If this seems surprising to
you, please read on.
The word “free” has two legitimate general meanings; it can refer
either to freedom or to price. When we speak of “free software”,
we're talking about freedom, not price. (Think of “free speech”,
not “free beer”.) Specifically, it means that a user is free to run
the program, change the program, and redistribute the program with or
without changes.
Free programs are sometimes distributed gratis, and sometimes for a
substantial price. Often the same program is available in both ways
from different places. The program is free regardless of the price,
because users have freedom in using it.
Nonfree programs
are usually sold for a high price, but sometimes a store will give you
a copy at no charge. That doesn't make it free software, though.
Price or no price, the program is nonfree because users don't have
freedom.
Since free software is not a matter of price, a low price doesn't make
the software
free, or even closer to free. So if you are redistributing copies of free
software, you might as well charge a substantial fee and make
some money. Redistributing free software is a good and
legitimate activity; if you do it, you might as well make a profit
from it.
Free software is a community project, and everyone who depends on it
ought to look for ways to contribute to building the community. For a
distributor, the way to do this is to give a part of the profit to free software development projects or to the
Free Software Foundation. This way you can
advance the world of free software.
Distributing free software is an opportunity to raise
funds for development. Don't waste it!
In order to contribute funds, you need to have some extra. If you
charge too low a fee, you won't have anything to spare to support
development.
Will a higher distribution price hurt some users?
People sometimes worry that a high distribution fee will put free
software out of range for users who don't have a lot of money. With
proprietary
software, a high price does exactly that — but free software
is different.
The difference is that free software naturally tends to spread around,
and there are many ways to get it.
Software hoarders try their damnedest to stop you from running a
proprietary program without paying the standard price. If this price
is high, that does make it hard for some users to use the program.
With free software, users don't have to pay the
distribution fee in order to use the software. They can copy the
program from a friend who has a copy, or with the help of a friend who
has network access. Or several users can join together, split the
price of one CD-ROM, then each in turn can install the software. A high
CD-ROM price is not a major obstacle when the software is free.
Will a higher distribution price discourage use of free software?
Another common concern is for the popularity of free software. People
think that a high price for distribution would reduce the number of
users, or that a low price is likely to encourage users.
This is true for proprietary software — but free software is
different. With so many ways to get copies, the price of distribution
service has less effect on popularity.
In the long run, how many people use free software is determined
mainly by how much free software can do, and how easy it
is to use. Many users do not make freedom their priority; they
may continue to use proprietary software if
free software can't do all the jobs they want done. Thus, if we want
to increase the number of users in the long run, we should above all
develop more free software.
The most direct way to do this is by writing needed
free software
or
manuals yourself. But if you do
distribution rather than writing, the best way you can help is by
raising funds for others to write them.
The term “selling software” can be confusing too
Strictly speaking, “selling” means trading goods for
money. Selling a copy of a free program is legitimate, and we
encourage it.
However, when people think of
“selling software”,
they usually imagine doing it the way most companies do it: making the
software proprietary rather than free.
So unless you're going to draw distinctions carefully, the way this
article does, we suggest it is better to avoid using the term
“selling software” and choose some other wording instead.
For example, you could say “distributing free software for a
fee”—that is unambiguous.
High or low fees, and the GNU GPL
Except for one special situation, the
GNU General Public License (GNU GPL)
has no requirements about how much you can charge for distributing a
copy of free software. You can charge nothing, a penny, a dollar, or
a billion dollars. It's up to you, and the marketplace, so don't
complain to us if nobody wants to pay a billion dollars for a
copy.
The one exception is in the case where binaries are distributed
without the corresponding complete source code. Those who do this are
required by the GNU GPL to provide source code on subsequent request.
Without a limit on the fee for the source code, they would be able set
a fee too large for anyone to pay—such as a billion
dollars—and thus pretend to release source code while in truth
concealing it. So in this case we have to limit the fee for source in order
to ensure the user's freedom. In ordinary situations, however, there
is no such justification for limiting distribution fees, so we do not
limit them.
Sometimes companies whose activities cross the line stated in the GNU
GPL plead for permission, saying that they “won't charge
money for the GNU software” or such like. That won't get them anywhere
with us. Free software is about freedom, and enforcing the GPL is
defending freedom. When we defend users' freedom, we are not
distracted by side issues such as how much of a distribution fee is
charged. Freedom is the issue, the whole issue, and the only issue.
Free as in free speech, not as in free beer λοιπόν. Και παραπέμπω και στη συνέντευξή του στο τεύχος 145 (Ιούνιος 2011) του Linux Format. Δεν είναι κανένα μυστικό η ύπαρξή της ή το περιεχόμενό της και, προφανώς, δεν υπάρχει και καμία συνωμοσία της Microsoft, της Apple, της Canonical ή τον Νεφιλίμ που να κρατά το περιεχόμενο των λόγων του Stallman κρυφό. Και το gnu.org και το fsf.org είναι ανοιχτά στην κοινή θέα με πλήθος άρθρων και ο καθένας μπορεί να τα διαβάσει (αν έχει όρεξη) ώστε να καταλάβει τι ακριβώς προσπαθούν να κάνουν. Άραγε όμως, μπορεί ο καθένας από εμάς να ερμηνεύσει καλύτερα τα λόγια και τις προθέσεις του Stallman από τον ίδιο; Μη γίνουμε σαν κάτι Νοσφεράτους που πετσοκόβουν τον Ζίζεκ και τον Λακάν και παριστάνουν και τις αυθεντίες!
Ας παραδειγματιστούμε από το Pardus και ας φτιάξουμε μια αντίστοιχη ομάδα εξέλιξης του δικού μας λειτουργικού!
Σε συνδυασμό και με το παραπάνω post νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να προσπαθήσει κανείς...
Το Pardus είναι project του Τουρκικού Στρατού και της Τουρκικής Αστυνομίας. Θα ήθελες εσύ στον υπολογιστή σου λειτουργικό που να το αναπτύσσουν η ΕΛ.ΑΣ., η ΕΥΠ και ο Στρατός (ειδικά έχοντας υπόψη το αμαρτωλό παρελθόν και παρόν τους); Δε νομίζω.
Χωρίς παρεξήγηση πάντα...
Linux Format, τεύχος 145, σελίδα 51 (με μπλε χρώμα και πλάγια γραφή τα σημεία που θέλω να υπογραμμίσω στη συνέντευξη):
LXF (Linux Format): But if you have a company that makes proprietary software, it might be hard to adjust its mentality towards the GPL and free software. If you can ease it into the idea of open source, through talking about the benefits of quality - once it gets used to the idea, you can expand...
RMS (Richard Matthew Stallman): Actually, you can't. What I've found is that talking to people about open source - it might get them to use some free programs; it might get them to contribute sometimes to free programs. But it reinforces their values, which are the deepest thing that we'd want to change. So there's a big difference between convincing someone to run some free programs or run a mostly free operating system, and teaching that person to value freedom.
They're not the same, and the first doesn't usually lead to the second. In fact, when the open source philosophy spreads a lot - which it has - it tends to close people's minds to the ideas of free software. It even tends to cover up our existence. Most of the articles that talk about the GNU system, they don't call it the GNU system and they don't call it free software. They describe it as open source, and they give the impression that we - its developers - agree with the open source ideas that the readers have heard of already, and would never guess at what we're really standing for.
LXF: Then do you think in hindsight that, back in the early '80s when you originated the GNU project, the term 'free software' was best? I try to say 'libre'...
RMS: I say 'libre' also, for the same reason.
LXF: When some people hear 'free software' they think of rubbish spyware on Windows machines.
RMS: It took me time to recognise that this distinction was vital. In 1983, when I announced [GNU], I hadn't separated these concepts. It took a few years before I did. So again, in The GNU Manifesto, posted in 1985, there's still some confusion between the two meanings of 'free'. It was after that that I became aware of the need to empfasise that it's free as in freedom, not free as in price. Thinκ of free speech, not free beer.
Sure, it wouldn've been better if I had realised that earlier. Although exactly what I would have said - it's not clear, because the English language doesn't have a word that uniquely means what I want to say. The only common word for free in the sense of freedom is free, so that's why we say 'free/libre', because with that word we can clarify the point.
Και συνεχίζει (προχωρώντας και στη σελίδα 52) εξηγώντας τι έγινε με το OpenOffice/LibreOffice και πώς άρχισε ο Torvalds να εισάγει binary blobs στο Linux.
Νομίζω ότι ο Stallman είναι σαφέστατος ως προς την έννοια του "free software".
Έχουμε αποκτήσει σαν κοινότητα μια εμπειρία εξελίσσοντας κάποιες από τις υπάρχουσες διανομές, δεν είναι ώρα να δοκιμάσουμε να φτιάξουμε την δική μας..;
Τι λέτε κι εσείς..;
Προσωπικά, το ξαναλέω. Η στάση μου απέναντι στο ιδιοταγές λογισμικό και στο ΕΛΛΑΚ είναι η εξής:
Πρώτη επιλογή: Ελεύθερο Λογισμικό. Δεύτερη επιλογή: Ανοιχτού Κώδικα (επειδή η Open Source Initiative δεν αντιτίθεται στο tivoization και στις απολύτως καταστροφικές πατέντες λογισμικού).
Αν μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά που θα κάναμε με ιδιοταγές λογισμικό το ίδιο καλά και εύκολα με ελεύθερο λογισμικό (ή, στη χειρότερη περίπτωση, ανοιχτού κώδικα), αφήνουμε το ιδιοταγές λογισμικό στην άκρη. Φροντίζουμε δε να χρησιμοποιούμε κοινά πρότυπα αρχείων με 100% συμβατότητα και διαλειτουργικότητα και ζητούμε το ίδιο και από τους συναδέλφους/φίλους/γνωστούς μας.
Αν δεν έχουμε εξίσου καλό ελεύθερο ή ανοιχτού κώδικα λογισμικό στη διάθεσή μας (αυτό συμβαίνει κυρίως με οδηγούς καρτών γραφικών - κυρίως NVIDIA - και συστημάτων ασύρματης δικτύωσης), ή αν δεν υπάρχει καθόλου τέτοιου είδους ελεύθερο ή ανοιχτού κώδικα λογισμικό, χρησιμοποιούμε το ιδιοταγές μέχρι το ελεύθερο να ωριμάσει αρκετά.
Αν κάποιος θέλει να αγοράσει από εμάς ιδιοταγές λογισμικό, ας το αγοράσει. Τουλάχιστον, μέρος των χρημάτων θα πάει για περαιτέρω εξέλιξη ελεύθερου λογισμικού.
Επίσης, θεωρώ υποκρισία το να βγαίνει κάποιος και να διακηρύσσει τις αρετές του ΕΛΛΑΚ και να συμμετέχει μάλιστα σε projects ελληνοποίησης ΕΛΛΑΚ, αλλά στην καθημερινή του δραστηριότητα στο χώρο του, ενώ έχει στη διάθεσή του πολύ καλές εναλλακτικές λύσεις ΕΛΛΑΚ, να προτιμά ιδιοταγές. Το λέω, γιατί γνωρίζω τέτοιες περιπτώσεις.
Και πως μπορούμε να σε βοηθήσουμε να φτιάξεις μια "ελληνική" διανομή linux..;
Δεν καταλαβαίνω.
Σημεία προβληματισμού θέτω ώστε, όταν ξεκινήσει τελικά ένα τέτοιο κοινοτικό project, να έχουμε ήδη ξεκαθαρίσει κάποια θέματα που θα αφορούν την πολιτική ανάπτυξης της διανομής. Τι κοινό θα προσπαθήσουμε να πλησιάσουμε, τι χαρακτηριστικά θα μπουν, τι τακτική θα ακολουθηθεί για τις ενημερώσεις κλπ.
Αυτό που προκαλεί συνήθως στο θέμα αυτό μεγάλη σύγχυση είναι η αδυναμία να αντιληφθούν οι ενδιαφερόμενοι την διαφορά μεταξύ του ίδιου του προϊόντος (πνευματικού εν προκειμένω: το λογισμικό) και της διανομής του προϊόντος.
Όπως και ο Stallman εξηγεί καταβολή χρημάτων μπορεί να ζητηθει μόνο για τυχόν υπηρεσίες διανομής του προϊόντος (distribution) ή ακόμη και τα έξοδα παραγωγής του υλικού του φορέα (π.χ. CD, δισκέττα, memory stick κ.τ.λ.) και όχι για το ίδιο το προϊόν, η χρήση (κυρίως) του οποίου πρέπει να είναι απαλλαγμένη από περιορισμούς, με αποτέλεσμα το ίδιο το προϊόν να καταλήγει τις περισσότερες φορές να είναι ελεύθερο και με τις δύο έννοιες, τόσο όπως στον "ελεύθερο λόγο" όσο και στην "ελεύθερη μπύρα".
Είναι δηλαδή άλλο το θέμα εάν ο αρτοποιός θα διαθέτει το ψωμί του δωρεάν και άλλο εάν εσύ θα πληρώσεις κάποιον (ενδεχομένως και τον ίδιο τον αρτοποιό) να στο φέρει στο σπίτι σου ή εάν θα σε χρεώσει για την σακούλα που θα σου δώσει να το μεταφέρεις. Εκείνο που ενδιαφέρει τον Stallman είναι ο αρτοποιός να μην σου δίνει το ψωμί με περιορισμούς (θα το φας σκέτο, εάν το φάς με τυρί και ζαμπόν θα αυτοκαταστρεφεί, εκτός και αν το τυρί είναι φέτα !!!) Το ξέρω λίγο αδόκιμο το παράδειγμα, αλλά η ακραία του αντιπαραβολή καθιστά σαφές την σκέψη του Stallman μεταφέροντας το σε κάτι υλικό.
Όταν λοιπόν ο Stallman λέει ότι είναι δυνατή η καταβολή χρημάτων για ελεύθερο λογισμικό δεν εννοεί χρήματα που πρέπει να καταβάλεις για την οποιαδήποτε χρήση του λογισμικού, αλλά χρήματα που μπορεί να σου ζητήσουν για να το λάβεις. Το σημαντικό είναι, αφού το λάβεις (καταβάλλοντας ή μη χρήματα) να το κάνεις ό,τι θέλεις χωρίς να πληρώσεις για την χρήση που θα κάνεις...
Πραγματικά πολλά και σημαντικά θέματα έχουν τεθεί σ' αυτή τη συζήτηση. Εγώ θέλω να αναφερθώ στους «χρήστες που δε θέλουν να λερώνουν τα χέρια τους». Που έχουν τον υπολογιστή μόνο ως εργαλείο (έστω και ως γραφομηχανή: π.χ. φιλόλογοι ή συγγραφείς). Πόσοι τέτοιοι χρήστες πρέπει να αντιστοιχούν σε κάθε «γκουρού» ώστε να θεωρηθεί το προϊόν/δημιούργημά του επιτυχημένο και άξιο περεταίρω ανάπτυξης; 10; 100; 1000; Ποια είναι η κατάλληλη αναλογία «παραγωγών»/«καταναλωτών»;
Φυσικά δεν απαγορεύεται η παραπάνω αναλογία να είναι ίση με 1. Δεν επιβάλλεται ούτε από κανένα νόμο ούτε από κανένα θεό να υπάρχει ένα Λ.Σ. μόνο για «ειδικούς», όπως ήταν το linux πριν από 15 χρόνια. Όμως, αν το δεχτούμε αυτό, τότε δεν καταλαβαίνω ποια είναι η φύση του αιτήματος «να φέρουμε και άλλους χρήστες στο linux». Τι είδους χρήστες εννοεί; Αν εννοεί τους «χρήστες που δε θέλουν να λερώνουν τα χέρια τους» τότε είναι απλά άτοπο. Αν εννοεί τους ερασιτέχνες ειδικούς τότε πάλι είναι άτοπο γιατί αυτή η μάχη είναι ήδη κερδισμένη: δεν νομίζω να υπάρχει άλλο Λ.Σ. με τόσο πολλούς χομπίστες (καλούς γνώστες - εθελοντές).
Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι δεν έχει απαντηθεί ακόμα οριστικά το ερώτημα αν θέλουμε το linux να είναι δημοφιλές ή ελιτίστικο; Μπορεί πολλοί να επέλεγαν το δεύτερο και δικαίωμά τους. Όμως να μη ζητάνε μετά να μπει και στο δημόσιο και να μάθει και ο παρά λίγα χρόνια συνταξιούχος υπάλληλος τη γραμμή εντολών...
Σημείωση: Οι αδαείς - άσχετοι που ανέφερα παραπάνω ΘΕΛΟΥΝ να χρησιμοποιούν ένα ελεύθερο λογισμικό. Όχι μόνο επηδή είναι «τσάμπα», αλλά και για την ανεξαρτησία που τους παρέχει. Και για τους περισσότερους λόγους που αναφέρθηκαν σε αυτή τη συζήτηση για την εισαγωγή του linux στο δημόσιο. Για την απεξάτηση από τις εταιρείες. Στην ελλάδα λίγοι, στο εξωτερικό περισσότεροι θα πλήρωναν για να αγοράσουν ελεύθερο λογισμικό. Αλλά έχουν και απαιτήσεις... Τους θέλουμε;
Καλά όλα αυτά τα βέλη προς πάσα κατεύθυνση και η ανάλυση περί free και non free αλλά κουράζουν. Εγώ αυτό που θα ήθελα να δω θα ήταν ενέργειες επί του συγκεκριμμένου:
Προσέξτε ότι τα παραπάνω δεν προϋποθέτουν καμμία διαμάχη περί της "καλύτερης διανομής βάσης", "from scratch ή όχι" κλπ.
Σε ό,τι αφορά την ονομασία, έχω ορισμένες σκέψεις που σίγουρα ξεφεύγουν πάρα πολύ από το χώρο του geek humor, ενώ ακόμη και τα αρκτικόλεξα θα πρέπει να επιλέγονται πάρα πολύ προσεκτικά. Ξεκινώ με το τι θα πρόσεχα πάρα πολύ σε θέματα ονοματοδοσίας:
Πάμε να δούμε τώρα ανάγκες της ελληνικής κοινότητας οι οποίες μπορούν να καλυφθούν από ελεύθερο λογισμικό (και θα έπρεπε να είχαν ήδη καλυφθεί, με τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ να συμμετέχουν πυρετωδώς στα αντίστοιχα project):
Μια ελληνική διανομή θα πρέπει όχι απλά να περιλαμβάνει τέτοια εργαλεία, αλλά και να συμμετέχει η ομάδα της ενεργά στην τεκμηρίωση, τοπικοποίηση και περαιτέρω ανάπτυξή τους. Επίσης, φρονώ ότι η κοινότητα Linux θα πρέπει να επισημαίνει περιπτώσεις φαρισαϊκών δηλώσεων μελών ΔΕΠ. Ένας πραγματικός υποστηρικτής του ΕΛΛΑΚ δε χρησιμοποιεί ιδιοταγές λογισμικό όταν μπορεί εξίσου καλά να κάνει τη δουλειά του με ΕΛΛΑΚ. Ένας πραγματικός υποστηρικτής του ΕΛΛΑΚ στην ανώτατη εκπαίδευση, ειδικά μάλιστα όταν έχει εξουσία, προκρίνει την υιοθέτηση ΕΛΛΑΚ εφαρμογών και λειτουργικών συστημάτων και ενθαρρύνει τους συναδέλφους του να το χρησιμοποιήσουν. Να είμαστε υποστηρικτές του ΕΛΛΑΚ όχι μόνο στα λόγια.
Διαβάζω την πολύ ωραία συζήτηση και πραγματικά χαίρομαι για τα σχόλια όλων. Αν μη τι άλλο δείχνει ότι έχουμε ωριμάσει ως κοινότητα και δεν φοβόμαστε να μιλήσουμε με ωραίο τρόπο.
Θα ήθελα όμως να θέσω το εξής ερώτημα.
Γιατί βρε παιδιά «ελληνική διανομή Linux»;
Τι σημαίνει αυτό; Μιλάμε για ένα μοναδικό πράγμα; Π.χ. «να φτιάξουμε το ...ellinux;»
Αν ναι, το επίθετο "ελληνική" τι θέλει να χαρακτηρίσει;
Ότι θα είναι μεταφρασμένη στα Ελληνικά, θα περιλαμβάνει LibreOffice, Firefox, Gimp, Octave, R και χίλια δύο ακόμα πακέτα;
Δηλαδή τι το διαφορετικό θα έχει από το openSUSE 11.4 που έχω τώρα μπροστά μου; Είναι στα ελληνικά, έχει libreoffice, Firefox, Gimp, R, Octave, Maxima, Euler, σκάκι, πασιέντζα και ότι άλλο μου χρησιμεύει. Σύνολο 10 GB στο δίσκο, και όλα κατεβασμένα από αποθετήρια του openSUSE. Δεν χρειάστηκε να «λερώσω» τίποτε, πόσο μάλλον τα χέρια μου.
Τι το διαφορετικό θα έχει από το Ubuntu της γυναίκας μου, που έχει πάνω κάτω τα ίδια πράγματα μείον τα επιστημονικά πακέτα;
Τι το διαφορετικό θα έχει από το Mandriva που έχω στο 2o partition; Ή το Mageia ή το Χ, Υ, Z linux distro που έχει το περιβάλλον μεταφρασμένο στη γλώσσα μας;
Και γενικά τι το διαφορετικό θα έχει αυτή η «ελληνική διανομή» από τις 5-10 μεγάλες διανομές (debian, *ubuntu, madriva, mageia, opensuse, mint, sabayon, κλπ κλπ);
Μήπως το συζητάμε ενώ ήδη υπάρχει;
Θεωρείστε το ερώτημα σαν αφορμή για συζήτηση όχι κάποια αναίτια άρνηση/επίθεση στα πολύ καλά σχόλια σας.
Κι αν λύσουμε το θέμα του τι διαφορετικό θα έχει (οπότε θα έχουμε αποκτήσει _στόχους_) μετά να πάμε στο δεύτερο σημαντικό θέμα.
Αντε και το αποφασίσαμε ότι μια «ελληνική διανομή» θα έχει 10 πράγματα που δεν υπάρχουν στις άλλες διανομές, οπότε το κοινό είναι το τάδε. Μετά έρχονται τα δύσκολα. Και πως θα είνα η εμφάνιση μιας τέτοιας διανομής; Ποιος θα αποφασίσει αν θα είναι Gnome 2 ή 3. KDE 3 ή 4, XFCE, Enlightenment, κοκ ....; Και με ποια κριτήρια; Και πως θα καταλήξουμε σε μια απόφαση για το αν θα βάλουμε taskbar ή αν θα πάμε σε ένα διαφορετικό μοντέλο γραφικού περιβάλλοντος; Αν θα είναι η μπάρα πάνω ή κάτω; Αριστερά ή δεξιά; Θα το βάλουμε για ψηφοφορία;
Και έστω ότι ξεπερνάμε αυτόν τον σημαντικό σκόπελο αλώβητοι. Και μετά τι; Πως θα πείσουμε να χρησιμοποιηθεί κάπου στο δημόσιο; Και ποιον; Και από που ξεκινάμε; Από το «διεφθαρμένο» κράτος που όλοι αγαπάμε να βρίζουμε λόγω μενταλιτέ αλλά όλοι χρειαζόμαστε;
Κοντολογίς θέλω να πω, ότι that's impossible που λέει και ο Elvis που ακούω τώρα. Χωρίς παρεξήγηση.
Αντί να σκεφτόμαστε μαξιμαλιστικά, ας ξεκινήσουμε με τα απλά. Ας προμοτάρουμε το LibreOffice, το Firefox, το Gimp. Κι ας είναι να τρέχουν στα Windows. Ας καλλιεργήσουμε τη λογική παντού ότι υπάρχουν ελεύθερες εναλλακτικές, αντί να πάμε για το μία κι έξω: "πετάξτε το closed source από παντού", που δεν πρόκειται να γίνει στον αιώνα τον άπαντα. Δυστυχώς.
Ας μιλήσουμε για ανοικτές τεχνολογίες. Π.χ. σε 1-2 χρόνια από σήμερα θα πρέπει ένα σωρό υπηρεσίες να είναι web based. Ας πιέσουμε για να το κάνουν με ανοικτές τεχνολογίες, αντί για ASP/flash/κλπ.
Ας μιλήσουμε για ανοικτά πρότυπα. Να βγάλει μια απόφαση κάποιος χριστιανός στη Βουλή που να λέει ότι το Δημόσιο χρησιμοποιεί Open Document Format. Και όχι XLSX που έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σε προκηρύξεις. :)
Θα παρακαλέσω πάλι να κρατήσουμε τη κουβέντα σε κόσμιο επίπεδο.
Δεν χρειάζεται να κάνουμε κήρυγμα ο ένας στον άλλο. Ουτε χρειάζεται να δίνουμε μαθηματα ελευθερολογισμικού πατριωτισμού βρίζοντας εταιρείες και ανθρώπους, που στην τελική δεν τρώνε από το ψωμί μας. Την δουλειά τους κάνουν, με γεια τους με χαρά τους, αλλά δεν θα πάρουμε.
Το ότι χρησιμοποιούμε ελεύθερο λογισμικό δεν μας κάνει ούτε παντογνώστες ούτε μας δίνει την ελευθερία να τα «χώνουμε» σε όσους χρησιμοποιούν κλειστό κώδικα στο PC τους ή στις επιχειρήσεις τους.
Θέλω να συγχαρώ τον χρήστη """apkoutsou""" γιατί είναι ο μόνος που έκανε μια σωστή μετάφραση στην συνέντευξη του Stallman. Ο Stallman εννοεί ότι: 1)Δεν μπορεί να υπάρχουν πατέντες και πνευματικά δικαιώματα πουθενά γιατί η γνώση δεν ανήκει σε κανέναν. 2)Μόνο όσοι εμπορεύονται ή κερδίζουν από ένα Χ λογισμικό με όποιον τρόπο, πρέπει να δίνουν κάτι στον αρχικό κατασκευαστή που το απαιτεί (κάτι σαν τεχνολογικός φόρος). Και όλο το λογισμικό να είναι αναγκαστικά ελεύθερο γιατί αλλιώς είναι περιορισμός ιδιοκτησίας και αντίθετο με σχεδόν όλα τα συστήματα και τα πολιτεύματα, αντίθετο και με τον καπιταλισμό και την ελεύθερη αγορά. Πχ. όταν αγοράζεις μια καρέκλα μπορείς να την κάνεις ότι θες, πχ. να φτιάξεις μια ολόιδια. Στο κάτω κάτω ας μας πουν ότι μας νοικιάζουν τα προγράμματα, τις ταινίες και τα τραγούδια για μια συγκεκριμένη χρήση και όχι ότι μας τα πουλάνε!!! Τέλος μην κάνετε κάποιοι το κορυφαίο λάθος να ξεχωρίσετε τις πατέντες από τα πνευματικά δικαιώματα γιατί η γνώση είναι καθολική και η ιδιοκτησία της παράνομη!!!
Η ερώτηση που τέθηκε όσον αφορά το τι παραπάνω θα προσφέρει μια ελληνική διανομή Linux σε σχέση με τις υπάρχουσες είναι καίρια και πολύ ουσιαστική.
Θα μιλήσω γι'αυτά που έχω στο μυαλό μου, αφήνοντας στην άκρη το γεγονός ότι καμία διανομή δε με έχει αφήσει πλήρως ικανοποιημένο:
Σίγουρα, δεν είναι μικρό ένα τέτοιο εγχείρημα. Το καταλαβαίνω πολύ καλά. Αλλά, εν τέλει... Γιατί όχι; Παραπονιόμαστε ότι δεν έχουμε φιλόδοξα project στην Ελλάδα. Να μια ιδέα.
Αυτό που πιθανότατα θα μπορούσε να προσφέρει μία "ελληνική" διανομή σε σχέση με τις upstream είναι ο περισσότερος έλεγχος πάνω στο τελικό προϊόν (π.χ., σε θέματα χρονικού ορίζοντα υποστήριξης). Επίσης, κακά τα ψέμματα οι περισσότερες upstream διανομές (fedora, opensuse, ubuntu, debian κλπ) είναι "platforms", όχι τόσο ολοκληρωμένα προϊόντα για τον τελικό χρήστη. Από τη στιγμή λοιπόν που κάποιος κάνει αρκετό customization έτσι κι αλλιώς, (για να φτιάξει μια λογική εμπειρία χρήσης) γιατί να μην προσθέσει και ένα όνομα + branding και να πει το αποτέλεσμα "διανομή". Αυτό κάνουν π.χ., και στο GuadaLinex κλπ.
Με αυτό τον τρόπο υπάρχει και μία κάποια ανεξαρτησία από τη "μητρική" διανομή (αν δε μιλάμε για "from scratch" προσπάθεια τύπου Pardus). Π.χ., αν φτιαχτεί κάτι βασισμένο στο ubuntu και το ubuntu πάει στα θυμαράκια σε 5 χρόνια (λέμε τώρα) ή οι επιλογές που κάνει είναι τελείως στη λάθος κατεύθυνση, μπορεί μια τέτοια διανομή να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό της πάνω στο debian χωρίς να χάνει σε "branding" (βλέπε ubuntu Mint και debian Mint).
Τουλάχιστον αυτό καταλαβαίνω εγώ.
Προσυπογράφω. Αυτά έχω κι εγώ στο μυαλό μου.
Συφωνώ απόλυτα με τον φίλο Δημήτρη! Αν πρέπει να φτιαχτεί ένα ελληνικό linux, θα γίνει όταν θα χρειάζεται κάτι πιο «ελληνικό» από αυτά που υπάρχουν. Όπως ένα scientific linux είναι πιο επιστημονικό από τα άλλα.
Τι linux χρειάζεται το ελληνικό δημόσιο; Μερικές σκέψεις:
- Ένα λειτουργικό χαμηλού κόστους.
- Ένα λειτουργικό που δεν εξαρτάται από καμία εταιρεία, τον κώδικα του οποίου να μπορεί να έχει υπό πλήρη έλεγχο για πάντα.
-Ένα λειτουργικό πάνω στο οποίο να μπορούν να στηριχτούν οι όποιες εξειδικευμένες εφαρμογές κάθε υπηρεσίας, χωρίς να μπλεχτούμε με πατέντες.
Αυτή τη στιγμή δεν μπορώ να σκεφτώ κάτι καλύτερο από ένα debian (με ίσως λίγο περισσότερη τεκμηρίωση στη γλώσσα μας) για τη δουλειά αυτή.
Αν κάνω λάθος τότε ίσως απλά να έδωσα μια ιδέα για μια αρχή...
Πάντως σίγουρα πρέπει να επικεντρωθούμε περισσότερο στη διάδοση της χρήσης του ΕΛΛΑΚ, ώστε να καλύψουμε το κενό διαφήμησής του που υπάρχει στη χώρα μας. Με ανοικτό μυαλό όμως!
Και ίσως να δουλέψουμε λίγο παραπάνω στη μετάφραση της τεκμηρίωσης...
Αυτό που θα ήθελα να προστεθεί στη συζήτηση είναι γενικότερα να προωθηθεί το ανοικτό λογισμικό. Ακόμα και στην πλατφόρμα των Windows, αν για αρχή πειστούν οι χρήστες να χρησιμοποιήσουν Firefox ή Chromium ή Thunderbird κλπ, όπως και μια ανοικτή σουίτα γραφείου σαν το LibreOffice, τότε και η μετάβαση σε μια διανομή θα είναι απείρως ευκολότερη.
Τώρα ειδικότερα στη διανομή καλό θα ήταν να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
1)Μακροχρόνια υποστήριξη σε security updates. Ας μην ξεχνάμε πως έστω και λόγω αποτυχίας των Vista, τα Windows XP κλείνουν αισίως τα 10 χρόνια. Επομένως δεν θα πρέπει να μιλάμε για support κάτω των τριών ετών.
2)Είμαι υπερ των σταθερών εκδόσεων και όχι υπερ μιας ρέουσας διανομής. Αν θέλουμε να μιλήσουμε για πιστοποιήσεις χρηστών, η πλατφόρμα (και σαν γνωστικό αντικείμενο) θα πρέπει να είναι σταθερή για χρόνια. Δεν μπορώ και σε καμία περίπτωση να φανταστώ έναν άνθρωπο που χρησιμοποιεί το pc μόνο για να παίρνει επίδομα υπολογιστή, να αναβαθμίζει συνεχώς και να προσπαθεί να επαναφέρει το σύστημα αν τυχόν σπάσει κάτι.
3)Κάθε έκδοση που κυκλοφορεί όμως να έρχεται με όσο πιο δυνατόν φρέσκο λογισμικό, σε συνδυασμό με σταθερότητα. Κάτι τέτοιο νομίζω πως συμβαίνει με το OpenSuse και το Fedora. Με λίγα λόγια να είναι μεν σταθερό, αλλά όχι τόσο παλιό ώστε να μη μπορούμε να δουλέψουμε ή να μην υποστηρίζει νέες συσκευές.
4)Σταθερή μεν αλλά κάποια βασικά προγράμματα να αναβαθμίζονται συνεχώς εφόσον κριθούν σταθερά. Παραδείγματα προγραμμάτων: Firefox, LibreOffice. Επίσης, αν υποθέσουμε πως μια διανομή θα είχε το KDE, να αναβαθμίζεται και αυτό εφόσον μιλάμε για έκδοση με security updates, διορθώσεις bugs και αναβαθμίσεις μεταφράσεων.
Υπο μια έννοια ήδη υπάρχει μια διανομή, που αναπτύσσεται με τα χρήματα που καταβάλλουμε για φόρους στην Ευρωπαική Ένωση. Πρόκειται για το Scientific Linux που βασίζεται στον πηγαίο κώδικα του RHEL. Δεν προτείνω τη συγκεκριμένη διανομή, αλλά ίσως θα μπορούσαμε να δούμε πως αναπτύσσεται μέσα στο CERN και κάτι ανάλογο να γίνει στα ελληνικά Πανεπιστήμια ή όπου αλλού. Το ιδανικό θα ήταν να δημιουργηθεί μια ανεξάρτητη κίνηση απο την κοινότητα η οποία να συνεργάζεται και με τα Πανεπιστήμια.
Όποιος δεν θέλει να ζυμώσει...
Με απλά λόγια το Ελληνικό δημόσιο θα τρέχει λειτουργικό/εφαρμογές οι οποίες θα αναπτύσονται και θα συντηρούνται από άτομα που θα δουλεύουν όποτε και όσο γουστάρουν για όποιο project τους καπνίσει.
Νομίζω πως το έχουμε δοκιμάσει ήδη αυτό σε άλλους τομείς του Δημοσίου και τα αποτελέσματα δεν ήταν και τόσο καλά.
Από την άλλη, αν δημιουργήσει δικιά του ομάδα developers δεν γνωρίζω κατά πόσο θα μπορεί να ενταχθεί στην κατηγορία ΕΛ/ΛΑΚ γιατί σίγουρα δεν είναι και ότι καλύτερο να αφήνεις ξέφραγο αμπέλι τον κώδικα που (π.χ.) υποβάλει την φορολογική σου δήλωση. Οπότε η δημιουργία λογισμικού κλειστού κώδικα μοιάζει μάλλον με προσπάθεια αποφυγής προβλημάτων.
Ισως το όλο εγχείρημα θα έπρεπε να προσανατολιστεί σε "πανέπιστημιακό" λειτουργικό ή σε εφαρμογές με όχι και τόσο "βαρύνουσα σημασία".
Θα επαναλάβω ότι στο γραφείο μας (ασφαλιστικό γραφείο) το MS Office 2003 αντικαταστάθηκε ανεπιτυχώς από το OpenOffice 3, το οποίο με τη σειρά του αντικαταστάθηκε από το LibreOffice 3.3.3, το οποίο η γραμματέας μας το θεωρεί ισάξιο σε δυνατότητες και ευχρηστία με το MS Office και καλύτερο από το OpenOffice. Είναι να πειστεί ο κόσμος και να γίνει η αρχή.
Για να πειστεί όμως ο κόσμος, πρέπει οι developers να ακούσουν πάρα πολύ προσεκτικά τους χρήστες και κυρίως τους επαγγελματίες, γιατί το αν θα κερδηθούν αυτοί οι χρήστες είναι που θα κρίνει την επιτυχία ή την αποτυχία της αύξησης του μεριδίου του Linux στο desktop. Έχω ακούσει πολύ αρνητικές κριτικές από επαγγελματίες γραφίστες για το GIMP - λένε ότι ορισμένες δουλειές (π.χ. η αλλαγή μεγέθους μιας εικόνας) είναι πολύ πιο περίπλοκες από ό,τι στο Photoshop, ενώ θέλουν bicubic επεξεργασία στην αλλαγή αυτή. Ή για το Inkscape και το Sk1. Και τα δυο τα θεωρούν πολύ αργά, ενώ το Inkscape το θεωρούν σε μεγάλο βαθμό ξένο προς αυτούς σε ό,τι αφορά τον τρόπο χειρισμού. Εδώ είναι που το LibreOffice κέρδισε πιο εύκολα πόντους απέναντι στο MS Office απ'ό,τι αυτές οι δυο εφαρμογές απέναντι στα Photoshop & Illustrator: σου επιτρέπει να είσαι παραγωγικός από την πρώτη στιγμή (να ήταν και λίγο πιο προφανής η επιλογή επεξεργασίας κεφαλίδων και υποσελίδων και να δούλευε η μορφοποίηση των αριθμήσεων "1ος, 2ος κλπ" στα ελληνικά, θα ήταν κορυφή).
Οι αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις χρησιμοποιούν πολύ λογισμικό ανοιχτού κώδικα ακριβώς επειδή είναι πολύ εύκολο να βρεθεί κάποιος που να ξέρει πώς θα διορθωθεί ένα bug ή μια vulnerability. Δεν είναι "ξέφραγο αμπέλι" ο κώδικας μιας ευαίσθητης εφαρμογής αν γίνει ανοιχτού κώδικα, απλά του δίνεται η δυνατότητα να γίνει πιο στιβαρός και πιο καλογραμμένος. Θυμηθείτε ότι το ίδιο το Linux θεωρείται ως ένα εξόχως αξιόπιστο και σταθερό λειτουργικό σύστημα, ιδανικό για mission-critical εφαρμογές. Αν το θεωρούσαν "ξέφραγο αμπέλι", θα το βάζανε σε κέντρα ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας ή σε χρηματιστήρια;
Kathan δεν ξέρω για ποιόν το λες, αλλά αν απευθύνεσαι σε εμένα να σου πω πως δεν ξέρω καν να ζυμώσω. Ένας απλός χρήστης είμαι, που μου αρέσει η ιδέα του ανοικτού λογισμικού και κοινότητες όπως αυτή του Debian ή γενικότερα των διανομών. Με λίγο Python που γνωρίζω δεν μπορώ να φτιάξω διανομή. Επίσης, δεν θεωρώ διανομή ένα απλό remaster στο οποίο αλλάζουμε ταπετσαρία και προσθέτουμε ή αφαιρούμε όποια εφαρμογή μας αρέσει. Αν ήταν τόσο εύκολο, κάθε κράτος θα είχε και τη δική του διανομή αλλά αυτό δεν συμβαίνει. Ούτε μια διανομή, αν θέλουμε να έχει μέλλον και να μας πάρουν στα σοβαρά, μπορεί να φτιαχτεί βιαστικά.
Εδώ δίνεις την ευκαιρία να ξεκαθαριστεί ένα ακόμα σημείο: ποια στοιχεία διαφοροποιούν ένα remaster από μια διανομή;
Πολύ ενδιαφέρον άρθρο αλλά θέλω να κάνω μια παρατήρηση για τον αριθμό αδειών που αναφέρεις. Ο αριθμός 200 δυστυχώς είναι πολύ μικρός. Στο ΑΠΘ ιδικά πέρα από τα πόσα εγκατεστημένα-αγορασμένα λειτουργικά windows ο κάθε φοιτητής δικαιούται να πάρει licence για κάθε λογής λογισμικό windows.. Το κόστος των προμηθευμένων αδειών μου φαντάζει δυσθεώρητο.
Επί της ευκαιρίας να πω ότι δεν μπορείτε να τρέφετε πολλές ελπίδες στο πανεπιστήμιο για την ανάπτυξη του ΕΛ/ΛΑΚ πέρα από μερικές εξαιρέσεις.
Στο τμήμα πληροφορικής που είμαι εγώ έχω ακούσει αρκετές αναφορές από καθηγητές για διάφορους διαγωνισμούς και ευκαιρίες της Microsoft. Επίσης μέχρι και σε εξεταστική ενός καμένου καθηγητή υπάρχει ερώτηση τι ξέρετε για το iphone και το itunes. Ούτε λόγος για ΕΛ/ΛΑΚ.
Και για να μην τα ρίχνουμε όλα στους καθηγητές μια φορά είχε γίνει μία εκδήλωση-παρουσίαση για το ελεύθερο πρότυπο εγγράφων (odf) στην οποίο και πήγα ήμασταν 4 παρευρισκόμενοι πέρα από τους διοργανωτές. Η οποία παρουσίαση και διακόπηκε λόγο εξ αναβολής μαθήματος στην αίθουσα. Μετα λύπης είδα φωτογραφίες από μερικές μέρες πριν σε παρουσίαση του windows mobile όπου η αίθουσα όχι μόνο ήταν γεμάτη αλλά υπήρχαν και όρθιοι.!! Δυστυχώς από εκεί που θα πρέπει να ξεκινάει η έρευνα και η ανάπτυξη φαίνεται να ήμαστε καταδικασμένοι.
Όλα αυτά τα γράφω επειδή διάβασα από πολλούς να γράφουνε προτάσεις για το τι θα έπρεπε να κάνει ή να συνεργαστεί το πανεπιστήμιο.
Υ.Γ. Αναφέρομαι κυρίως στο ΑΠΘ. Το διευκρινίζω για να μην υπονομεύσω προσπάθειες όπως της κοινότητας ελεύθερου λογισμικού του ΕΜΠ.
Ναι. Το ελάχιστο που μπορώ να σκεφτώ είναι (και) τα δικά της αποθετήρια με όσα προγράμματα έχει αναπτύξει η κοινότητα της. Ας πούμε ένα λογιστικό πρόγραμμα το οποίο προσαρμόζεται στις ελληνικές ανάγκες. Για παράδειγμα, η αλλαγή του ΦΠΑ απο 21% σε 23% κλπ. Σε τέτοιου είδους προγράμματα που επείγουν οι αλλαγές, δεν μπορούμε να περιμένουμε πότε θα κυκλοφορήσει η διεθνής κοινότητα την επόμενη έκδοση.
Μια και έχω κάποια εμπειρία στο θέμα από το sxolinux, να πω τα εξής:
- το remaster είναι ουσιαστικά η ίδια διανομή, τα ίδια αποθετήρια, οι ίδιες εκδόσεις προγραμμάτων, τα ίδια όλα. Το μόνο που αλλάζει, όπως λέει και ο dsyrmalis, είναι ότι προσθαφαιρείς διάφορα προγράμματα, αλλάζεις λίγο το artwork, τα λογότυπα κλπ. Σε λίγο χρόνο σχετικά, καταλήγεις με μια custom εκδοχή της ίδιας διανομής και την μοιράζεις σε αυτούς που θέλεις. Αν πάψει να υπάρχει η βασική διανομή, παύει να υπάρχει και το remaster. Αν αλλάξει άδεια χρήσης η βασική διανομή, θα έχει συνέπειες και στο remaster.
- η ανάπτυξη μιας νέας διανομής είναι εντελώς άλλο πράγμα. Καταρχήν, για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, «νέα διανομή» πρακτικά σημαίνει «από το μηδέν». Φτιάχνεις κάτι ξεχωριστό, αλλά τρως απείρως περισσότερο χρόνο και πόρους. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποια οργάνωση ή οργανισμός ή κάποια πολύ αποφασισμένη ομάδα από ανθρώπους για να ξεκινήσει κάτι τέτοιο, γιατί η επένδυση σε χρόνο και χρήμα είναι αρκετά μεγάλη. Αυτός είναι ο βασικός λόγος που έχουμε τόσα remaster των ίδιων διανομών, και σπάνια βλέπεις πλέον μια νέα διανομή να ξεκινάει από το μηδέν.
- Η νέα διανομή έχει το έξτρα μειονέκτημα ότι πρέπει να ανακαλύψεις όλον τον τροχό από την αρχή. Προσαρμογή πυρήνα, δημιουργία script εκκίνησης, επιλογή, εγκατάσταση και ρύθμιση βασικών εργαλείων (toolchain), δημιουργία διαχειριστή πακέτων, δημιουργία αποθετηρίων (και ενοικίαση server), προσαρμογή γραφικού περιβάλλοντος, είναι λίγα μόνο από όσα χρειάζονται.
Τελικά, αν μιλάμε για τη νέα διανομή, το βλέπω πολύ δύσκολο. Ίσως κάποιος σύλλογος ή κάποιο ερευνητικό κέντρο κάποιου πανεπιστημίου να μπορούσε να αναλάβει κάτι τέτοιο αλλά και πάλι κανείς δεν είναι σίγουρος για το τελικό αποτέλεσμα. Και αυτό γιατί πες ότι βρέθηκαν κάποιοι πανεπιστημιακοί, πήραν καποια επιχορήγηση, δούλεψαν με 10 φοιτητές για να βγει κάτι, και μετά τι; Πως θα πείσεις το δημόσιο να χρησιμοποιήσει κάτι τέτοιο;
Γι' αυτό το βλέπω χλωμό το ζήτημα. Εκτός κι αν σε κάποιο εργαστήριο, αυτή τη στιγμή, κάποιοι linuxάδες έχουν στρωθεί στη δουλειά :)
Εγώ το μόνο που ήθελα να πω είναι ότι το linux που θα χρειαζόταν στο δημόσιο ίσως ήδη να υπάρχει (με εξαίρεση ίσως τη μετάφραση της τεκμηρίωσης) και δεν χρειάζεται κάτι με το όνομα «ελληνικό linux» έτσι για το όνομα.
Όσο για το θέμα της ασφάλειας, εγώ προσωπικά θα αισθανόμουν ασφαλέστερος αν στον κώδικα που υποβάλει την φορολογική μου δήλωση είχαν πρόσβαση όλοι (δηλαδή και εγώ) παρά να είχε πρόσβαση μόνο μία και μόνο εταιρεία, τα συμφέροντα της οποίας δεν θα ταυτίζονται πάντα με τα δικά μου.
Τέλος, ανοιχτός κώδικας μπορεί να γίνει και από εταιρείες για λογαριασμό του δημοσίου, αν φοβόμαστε τόσο τους προγραμματιστές-υπαλλήλους (αν και πιστεύω ότι θα κόστιζε περισσότερο).