Στα τελευταία άρθρα συζητήσαμε για την ιστορική εξέλιξη των δύο πιο δημοφιλών Περιβαλλόντων Εργασίας (Desktop Environments) στο χώρο του Ανοικτού Λογισμικού και του Λογισμικού Ελεύθερου Κώδικα (ΕΛΛ/ΛΑΚ)). Το GNOME και το KDE έχουν την μεγαλύτερη βάση χρηστών και φυσικά αποτελούν την πρώτη επιλογή στις περισσότερες διανομές Linux αλλά και σε άλλα Unixοειδή συστήματα. Ωστόσο, το επίκεντρο της συζήτησης μας ήταν οι εναλλακτικοί Διαχειριστές Παραθύρων (Windows Manager) όπως τα Mate και Trinity. Εστιάσαμε σε αυτούς καθώς έχουν το ενδιαφέρον χαρακτηριστικό να είναι η λογική εξέλιξη του GNOME και του KDE αντίστοιχα, αν φυσικά δεν αποφάσιζαν οι δημιουργοί τους να αλλάξουν τόσο δραστικά την πορεία εξέλιξης τους.
Το αφιέρωμα αυτό επικεντρώθηκε στο Mate και το Trinity όχι γιατί απουσιάζουν άλλες εξαιρετικές λύσεις Διαχειριστών Παραθύρων όσο για το ότι ο λόγος ύπαρξής τους πηγάζει από κάτι βαθύτερο. Το βασικό ερώτημα που θα πρέπει όλοι να απαντήσουμε είναι τι αποτελεί πραγματικά πρόοδο στο Ανοικτό Λογισμικό; Με άλλα λόγια τι καθιστά σημαντικό ένα έργο Ελεύθερου Λογισμικού; Φοβάμαι ότι σε αυτό το ερώτημα δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι προγραμματιστές συμμετέχουν στα έργα αυτά εθελοντικά. Υπό αυτή την έννοα είτε δεν αμείβονται, είτε υποαμείβονται από τις ελάχιστες δωρεές που υποστηρίζουν την σκληρή και ποιοτική δουλειά τους. Η αναγνώριση είναι ίσως η μοναδική ανταμοιβή που δικαιολογημένα απολαμβάνουν για την τεράστια συνεισφορά τους στο οικοσύστημα του Ανοικτού Λογισμικού. Βέβαια, τα μεγάλα έργα Ελεύθερου Λογισμικού εκπέμπουν μια ξεχωριστή αύρα από μόνα τους που άλλοτε γίνεται πιο ισχυρή και άλλοτε θαμπώνει. Όλος ο κόσμος θα συζητήσει και θα ασχοληθεί με μια νέα ριζοσπαστική έκδοση του GNOME ή θα σχολιάσει το νέο επαναστατικό μοντέλο εργασίας του KDE. Λίγοι όμως έστω θα σταθούν στις αθόρυβες και εν πολλοίς αόρατες αλλαγές της έκδοσης από 2.20 σε 2.22. Ακόμα και αν σε αυτή την αναβάθμιση επιλύονται δεκάδες bugs, κλείνουν πολλά κενά ασφάλειας ή υπάρχουν βελτιστοποιήσεις που επιταχύνουν σημαντικότατα τις εφαρμογές. Με άλλα λόγια, σχεδόν πάντα η δουλειά ενός προγραμματιστή γίνεται γνωστή μόνο όταν επιφέρει καταιγιστικές αλλαγές, άμεσα ορατές στο χρήστη και σπανίως όταν διορθώνει και βελτιώνει το υπάρχον λογισμικό.
Ας αναρωτηθούμε συγκρίνοντας το KDE με το Trinity και το GNOME με το Mate τι θα είχε συμβεί αν όλοι αυτοί οι δεκάδες ανθρωπομήνες που δαπανήθηκαν από πολύ ταλαντούχους ανθρώπους στα ρηξικέλευθα GNOME 3 και KDE 4 πήγαιναν στην περαιτέρω ανάπτυξη του GΝΟΜΕ 2 και του KDE 3. Αν δηλαδή διακρίνουμε θετικά στοιχεία στο Mate και το Trinity που στην ουσία στηρίζονται σε μια χούφτα αποφασισμένους και ικανούς προγραμματιστές, αναλογιστείτε τι θα είχε προκύψει αν οι πλήρεις ομάδες του GNOME και του KDE είχαν συνεχίσει την εξέλιξη των πετυχημένων εκδόσεων GNOME 2 και KDE 3 αντίστοιχα; Πόσοι χρήστες έχουν πραγματικά αξιοποιήσει όλες τις νέες επαναστατικές λειτουργίες του KDE 4 με το Plasma, τα Workflows και τα Activities; Πόσοι άλλοι απολαμβάνουν το ανθρωποκεντρικό περιβάλλον του GNOME 3 με έμφαση στην συγκέντρωση (focus) και την απάλειψη των περισπασμών;
Ειλικρινά δεν μπορώ να το προσδιορίσω, φοβάμαι όμως ότι είναι πολύ λιγότεροι από ότι φαντάζονται οι δημιουργοί τους. Προσωπικά έχω γνωρίσει ελάχιστους συναδέλφους, φίλους ή γνωστούς που είχαν κάποιο πρόβλημα με την Επιφάνεια Εργασίας του GNOME 2 ή του KDE 3. Δεν είμαι κατά των νέων προσπαθειών και των καινοτομιών στους Διαχειριστές Παραθύρων αλλά η Διεπαφή με τους χρήστες έχει μακρά ιστορία που χάνεται σχεδόν στις απαρχές της Πληροφορικής. Περιλαμβάνει άπειρα μικρά εξελικτικά βήματα και ελάχιστες δραστικές αλλαγές. Αυτό που ξεκίνησε από τα εργαστήρια της Xerox στο Palo Alto και ενέπνευσε τους Steve Jobs και Bill Gates που είχαν την τύχη να τα δουν σε πρώιμο στάδιο, χρειάστηκε δεκαετίες για να φθάσει στα σημερινά του επίπεδα. Ο κοσμογονικός συνδυασμός γραφικού περιβάλλοντος (GUI) και ποντικιού βρήκε εφαρμογή αρχικά στους υπολογιστές της Apple, αργότερα στη φοβερή γενιά των 16 bit μηχανημάτων (Amiga, Atari ST) και στην συνέχεια στα λειτουργικά συστήματα της Microsoft με τα Windows 3.11 και τα Windows 95. Ιδιαίτερα κομψά από πλευράς γραφικών διεπαφών και ευχρηστίας ήταν το Solalris της Sun αλλά και το Irix της SGI. Πολλά βήματα μπροστά υπήρξαν επίσης το NeXT του Steve Jobs και το BeOS, άσχετα αν τελικά το πρώτο αποτέλεσε την αφορμή για την καθήλωση του δευτέρου. Με άλλα λόγια, σε διάστημα δεκαετιών μπορούμε να μετρήσουμε ελάχιστες λαμπρές επιτυχημένες προσπάθειες καταπληκτικών γραφικών περιβαλλόντων. Η σοβαρή δουλειά έγινε στην βελτίωση και βελτιστοποίηση των υπαρχόντων Διαχειριστών Παραθύρων. Ανησυχώ ότι πολλοί στο χώρο του Ανοικτού Λογισμικού διακατέχονται από μια ακατανίκητη επιθυμία να σχεδιάσουν το επόμενο NeXT. Φοβάμαι ότι θα διαπιστώσουν ότι σε πολλά πράγματα οι χρήστες μπορούν να σε ακολουθήσουν άλλα όχι σε ριζικούς πειραματισμούς στον τρόπο με τον οποίο εργάζονται. Το μετάνιωσε πικρά άλλωστε και η Microsoft με τα Windows 8 και το Metro. Η δική μου πρόβλεψη είναι ότι το Xfce όσο βαδίζει με σταθερά βήματα θα είναι ο μεγάλος ωφελημένος από τις απότομες αλλαγές κατεύθυνσης του GNOME και του KDE. Αν κάποιος θέλει να σχεδιάσει το επόμενο επαναστατικό περιβάλλον εργασίας ας κοιτάξει καλύτερα στην Επαυξημένη Πραγματικότητα (AR) και τις νέες συσκευές όπως έξυπνες τηλεοράσεις, έξυπνα αυτοκίνητα και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT). Σε αυτούς τους τομείς θα χρειαστούμε πραγματικά όλες τις καλές διαθέσιμες ιδέες στην αλληλεπίδραση των χρηστών με τις συσκευές (HCI) και φυσικά την δημιουργικότητα των ταλαντούχων ανθρώπων του Ελεύθερου Λογισμικού.
O Βασίλης χρησιμοποιεί Linux από όταν έπεσε στα χέρια του το Slackware 96. Από τότε το εξακολουθεί να παραμένει πιστός στο Linux όχι όμως και στο Slackware.
- Συνδεθείτε ή εγγραφείτε για να σχολιάσετε